Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


Te Wharekura Ministry of Education.

Mā te pouako navigation


Te aroha a ngā maunga

Nā Eileen Mata Te Rangi

He kōrero tēnei nā te kaituhi mō ngā maunga i tohetohe rā kia noho ko rātau hei hoa whaiāipo mō Pīhanga. Ko Tongariro i toa, ā, ko ērā o ngā maunga i whati atu ki te takiwā – ko Taranaki ki te hauāuru, ko Putauāki me Tauhara i ahu ki te rāwhiti, arā, ki te moana o Toi te huatahi.

I ngā wā o mua,
I ngā wā e noho tata ana ngā maunga
I te mātāpuna,
I ngā wā kāore anō i koimutu4 a Tongariro,
Tū teitei ana tōna tihi ki ngā kapua –
Tongariro te maunga ariki.
I tōna taha ko Taranaki me Putauāki
Maunga whakahīhī, maunga taitoa
Me Tauhara hoki e pātata ana ki a Pīhanga.
I te wāhi nohanga maunga,
Ko Pīhanga anake te wahine mārire,
Ātaahua hoki, e tāwharu12 ana ōna tāwhana12
I raro i te korowai raurau13.
Kaiapa ana ngā maunga rangatira
I a Pīhanga
Taratutu te whawhai
Mō te aroha o Pīhanga
Tongariro te toa
Tongariro te maunga ariki
Nāna i atiati19 a Taranaki
A Putauāki, a Tauhara
Nāna i taupoki a Pīhanga
Ki ngā kapua ngāwari.
I raro i te pō tangotango
I roto i te kohu me te pūkohu
Wehe atu ngā maunga rangatira
Me te aweko me haere
I mua i te rerenga o te rā
Taranaki ki te tōwenetanga
Putauāki ki te moana a Toi te huatahi
Tauhara ki te hikuwai
Takaware te haere32
Mohukihuki te titiro whakamuri
Horokukū ki te whakarere34
I a Pīhanga.
Huri ana te pō
Tiraki ana ngā kohu37
Haumi ana ngā kapua38 i te hihi o te rā
Aho ana te ao39 i te māramatanga
 
Tū teitei ana ngā whaiāipo
Tongariro me Pīhanga
Tō rāua aroha mutunga kore
Koinei te āhua i ngā wā katoa
Koinei te pūrākau o ngā maunga.

Ngā rārangi whakamārama

4koimutu – he kupu anō ko takarepa, i te mea i tū teitei te tihi o Tongariro i mua, nō muri mai kē i koimutu .
12tāwharu – ko te whakākakahu i te whenua ki ngā tipu rākau o te ngahere me te wao a Tāne.
12tāwhana – ko te takoto o te whenua tēnei ko ngā puke me ngā awaawa.
13te korowai raurau – e kī ana mō te āhua matomato, mātatoru hoki o te tipu o te rau rākau.
19atiati – te whakakore, te tuku kia whakangaro atu i te tirohanga kanohi.
32takaware te haere – he pōturi te haere a ngā maunga i runga i te aroha mō rātou ake kua panahia rā ki te koraha.
34Horokukū ki te whakarere – kāhore i tere wawe atu ngā maunga ki te whakarere i a Pihanga.
37tiraki ana ngā kohu – kei te wātea haere ngā kohu, kei te mahea.
38Haumi ana ngā kapua – kei te whakangaro atu ngā kapua.
39Aho ana te ao – e kōpakina ana te ao e te mārama.

Ki runga ^



Site map


Footer: