Te Whakatakoto Mahere Whakatutuki mai i ngā Tohutohu

Ngā Tohutohu

Kei ngā tohutohu ētahi kupu whakaahua i te otinga e wawatatia ana, me ngā whakararu tērā ka rokohanga i te huarahi ki taua otinga.

Ka matapakihia te hiahia kua tautohua, ngā huarahi ka wātea, me ngā take e tika ana kia whiriwhiria.

Kei ngā tohutohu anō ngā whakahau whāiti e mahia ai, e whakamātauria ai te otinga. Kia haere ngā mahi, tērā pea ka mārama ake te āhua o te otinga e wawatatia ana, hei reira whakatikaina ai ngā tohutohu me ngā whakahau whāiti.

Ko tā te mahere whakatutuki, he whakaraupapa i ngā takahanga e tutuki ai tētahi mahi, tētahi whāinga kua tohua i roto i ngā tohutohu. Ka kuhuna ki te mahere whakatutuki ētahi, te katoa rānei o ēnei hanga e whai ake nei, kia kawea whakamuatia te mahi rangahau i runga i te mārama:

• He uiuinga
• He tae ā-tinana ki te wāhi ki reira whakatūria ai te otinga
• He matapakinga ki te kiritaki
• He toro i te ipurangi
• He toro i ngā hautaka, ngā pukapuka me ērā atu tānga kōrero.

Ina noho ngā ākonga ki te whakarite whāinga, ka pērā rātou i te mea kua oti i a rātou ngā take me te hiahia te arotake, ā, kua pai tā rātou whakarite i tētahi ara hei kawe whakamua i ngā mahi. Heoi, me whakamahara atu rātou kia pēnei te āhua o ngā whāinga:

Ngā Mea hei Whakaaro Ake me ngā Here

Me āta whakaaro ake ngā ākonga ki ēnei āhuatanga:

Ngā Rawa. He aha ngā rawa e wātea ana ki a au? E hāngai ana, e rite ana ēnei rawa? Ka pā he raru ki te taiao ki te whakamahi au i ēnei rawa?

Ngā Utu. He aha ngā utu o ngā rawa, ngā taputapu, me tētahi whakamātauranga whaitake o taku otinga? Ka taea e taku pūtea te pīkau aua utu?

Te Wā. Ka hia te roa e whāia ana? Ka whaitake anō kia pērā te roa? Ka taea anō?

Te Wāhi me ngā Taputapu. Ka āhei anō au ki ngā taputapu e hiahiatia ana? Ki hea whakawhanaketia ai te otinga nei?

Te Mātauranga. He aha ngā mātauranga, ngā mōhiotanga me mau i a au e taea ai e au tēnei kaupapa te whakatutuki?

Ngā Āwhina a Ētahi Atu. Ko wai mā te hunga he āwhina kei a rātou? Kei hea ngā tohunga? Me pēhea taku kimi i a rātou, taku whai kia āwhina mai rātou i a au?

Anei tētahi whakatakoto māmā mō te waihanga mahere whakatutuki:

He whakamārama

Ina mahi ngā ākonga ki te whakatutuki i tā rātou hoahoa ariā tuatahi, tērā tonu pea ka hiahia whakarerekē i ā rātou mahere whakatutuki.

I ia takahanga o te mahi, me pātai rātou i ngā pātai e whai ake nei:

• Kua puta i a au te hua i whāia?
• Āe rānei e pai ana te hua?
• Ka taea te whakapai ake? Me whakapai ake?
• I te tutukinga, e rite ana aku whakaaro ki aku whakaaro i te tīmatanga?

I tēnei tukanga, e tika ana anō kia rite tonu te whakawā a te ākonga i ngā mahi me te whakatikatika haere.

Te whakamātau me te kite i ngā hapa

Me ako rawa tēnei mea te pūkenga hangarau ā-ringa. Kei tēnei rauemi ētahi tauira pai o tēnei tūāhua, kei He Wahakura me Te Mīere Mānuka pea ngā tino tauira.

Mā te pouako rawa e whakataki te whakamahinga o ngā taputapu, kia whāwhāria ai e ngā ākonga i runga i te haumaru. Arā, me whakaako ngā pūkenga mō te whakamahi haumaru i ngā taputapu, me mōhio ki te āhua o ētahi rawa, o ētahi matū, he pēhea anō hoki te tauhohe a tētahi ki tētahi, me ērā atu āhuatanga katoa.

Te hanga i tētahi tauira taketake

I ngā wāhi e tika ana kia hangaia he tauira taketake, akiakihia ngā ākonga kia pērā. Kia takoto te tauira taketake ake, kua pai te haere o ētahi atu whakamātau, kua puta anō he whakatau mō te hāngai o te otinga hei whakatutuki i te hiahia i tautohua. Ko te nuinga o ngā tauira taketake ake, he mea hanga ki ngā rawa iti ake te utu i te mea tūturu.

Te otinga tūturu

Ehara i te mea, katoa ngā otinga he taonga ka whāwhāria e te ringa. Kei te āhua tonu o te hiahia i tautohua. Tērā pea he tukanga, he taiao, tērā tonu rānei he momo taonga. Ā, ko ētahi, kāore e āta kitea e te karu. Tērā pea he waiata, he pūnaha whakahaere, he wāhanga noa iho rānei o tētahi pūnaha, o tētahi taonga nui ake.

Ki runga ^