Te Wharekura 73 – Ngā uki a ngā Rauru Kiitahi
Pānui (Tuhituhi)
Ngā whāinga paetae
Kōeke 5
Me tōrino te pānui a te ākonga, me tātari anō i tāna i pānui mai ai i ngā marau o te kura hei tāutu i ngā waiaro, i ngā uara, i ngā pūtake o te kaituhi.
Kōeke 6
Me pānui te ākonga kia whai hua ai tana rangahau i ngā tūmomo tuhinga e pā ana ki ngā kaupapa kua whakaritea hei tirotiro māna.
Kōeke 7
Me whai hua, me māia tā te ākonga, tāna pānui i ngā momo tuhinga huhua noa o tērā rau tau, o tēnei rau tau hoki, ā, me uaua anō ētahi o ngā whakatakotoranga o roto.
Kōeke 8
Me pānui te ākonga kia whai hua ai tana tātari i te hanga, i te kiko o te kōrero, i ngā āhuatanga whai hua hoki o ngā tuhinga uaua.
Ngā pūkenga
Kōeke 5
Ko te tāutu i ngā momo tuhinga huhua noa.
Kōeke 6
Ko te whakamahi i ngā mōhio hei whakatutuki i tāna i hiahia ai.
Kōeke 7
Ko te āta pānui me te tātari anō i ngā tuhinga roa.
Kōeke 8
Ko te tāutu i te whānui o ngā uauatanga o roto i ngā tuhinga.
Ka whakarite ngā ākonga i ngā whakaaro e pā ana ki te rohe.
Te kawenga
Ngā whare a Rauru
Tukuna ngā ākonga ki te tīpako tētehi whare a Rauru. Kātahi ka tū ngā ākonga kia kōrero atu ētehi whakaaro e pā ana ki tēnā whare.
Te wā o te korekore, te kukunetanga o te whakaaro, Ranginui rāua ko Papatūānuku, ngā uri a Rangi rāua ko Papa
Whai rapuhia ngā upoko nei mō ngā whakautu o ēnei pātai:
He aha ...? | Ko wai ...? |
Kei mua ...? | Kei muri ...? |
Kei waenganui ...? | Kei runga ...? |
Kei raro ...? | Kei roto ...? |
Whakatinanahia ngā kōrero a ngā atua me Rangi rāua ko Papa i te reo o kuia, o koroua mā. Whakaoratia te wheako i ō rātou kare ā-roto hei whakaaturanga o te ngākau hei putanga mō te pōuri, te harikoa, te pukuriri, ahatia. Hopukina te whakaaturanga nei ki runga rīpene kōrero, rīpene ataata rānei.
Ētehi ingoa atua
Ngā kupu āhua
Hoatu tētehi kupu āhua o te upoko nei ki ia ākonga.
rangahaua | pūhana | hīrere | pīata |
mūmuhu | rorohio | pōkare | ngaehe |
kotokoto | ngateri | whirinaki | tirotirohia |
Anei te mahi mā ia ākonga:
- Ki ōu whakaaro, he aha te tikanga o tēnei kupu? Tuhia ōu whakaaro.
- Kimihia te kupu i roto i te upoko nei. He aha te horopaki o te kupu i roto i tēnei upoko?
- Tirohia tētahi pukapuka taki kupu (Wiremu, Ngata, Biggs, Ryan) mō te kupu nei. Whakatauritehia te whakamārama a te pukapuka taki kupu ki tāu i whakaaro ai.
Te tipuna nei a Tiki
Hei mahi takitoru
Wehea te upoko ki ngā wāhanga e toru. Ko te wāhanga tuatahi, ko Tiki; tuarua, ko Māui; tuatoru, ko Rauru. Hoatu tētehi o ngā wāhanga e toru ki ia ākonga i roto i ia rōpū. Mā ia ākonga tāna ake wāhanga e pānui. Mā ia ākonga tāna ake wāhanga e whakamārama atu ki waenganui i te takitoru.
Te takutai moana
Ārahina ngā ākonga kia kimikimi haere mō ngā kupu āhua. Kātahi ka pūtohutohu ngā ākonga kia tito tētahi rotarota mō te takutai moana ki ēnei kupu āhua.
He tohu pānga ika – Whakaitū me Moerangi – Te kāhui rere
Tukuna ngā ākonga ki te tāutu tētehi maunga. Kātahi ka kōrero ngā ākonga i ō rātou whakaaro mō taua maunga. Whakarite ngā kōrero mō ngā maunga e toru. Kōrerohia te āhuatanga mīharo pai o ngā maunga me ngā marae kāinga e piri ai.
Te kukunetanga o te whakaaro
Te pō e whiwhia | Te pō e rawea |
Te pō e weu | Te pō e kune |
Te pō e keu | Te pō e huri |
Te pō e pēpeke | Te pō e tuturi |
Te pō e maranga | Te pō e matika |
Te pō e tū mai |
Mā ngā ākonga te mahere nei e pānui kia ako mō te raupapa o te āhua o te pō. Kātahi ka mahi takirua kia whakaputa ngā whakaaturanga mō te āhuatanga o te pō. Kātahi ka whakarite ki te pukapuka.
Ranginui rāua ko Papatūānuku
Tukuna ngā ākonga kia whai rapu atu mō ngā take o ngā mea raruraru ai a Ranginui rāua ko Papatūānuku.
Ngā uri a Rangi rāua ko Papa
Ka āta pānui ngā ākonga i te upoko nei. Kātahi ka kimikimi haere ngā ākonga mō ngā ingoa tika e pā ana ki ēnei pātai.
- Tokorua ngā wāhine. Ko ... rāua ko ...
- Ko te atua o te ngahere. Ko ...
- He rākau. Ko ... (He whakahoki kē tēnei, engari he wānanga anō te wānanga)
- Kei te rū whenua au. Ko ...