Te Wharekura 73 – Ngā uki a ngā Rauru Kiitahi
He kupu whakataki
He huinga pukapuka a Te Wharekura i whakatakotoria hei rauemi whai muri i a Te Tautoko. He rauemi reo Māori tēnei e tautoko ana i ngā wāhi whāinga matua ki tā Te Reo Māori i roto i te Marautanga o Aotearoa. Ka whakaatu hoki i ngā kaupapa whānui e pā ana ki te pūtaiao, te hangarau, ngā tikanga ā-iwi, me ngā toi i roto i ngā kaupapa kawea ai e ngā ākonga ia rā. Ka noho mai he kōrero pono hei tūāpapa, ā, ko te tikanga, mai i reira ka toro haere ngā ākonga i ngā mahi takitahi, ā-rōpū, ā-akomanga rānei i te roanga atu o ngā kōrero.
Kua hora mai a Te Wharekura 73 hei whāwhātanga mā te hunga kua 9 tau, ā, piki ake, e whakaakona ana ki te reo Māori.
Te whakamahi i tēnei huinga pukapuka
Tērā pea ka hiahia koe kia pānui ngā ākonga i tētahi kōrero i te tuatahi, kātahi ka whai i tētahi pātai, ka whakautu rānei i ētahi pātai kua whakatakotoria. Tērā rānei ka hoatu ngā pātai ki ngā ākonga i mua i tā rātou pānui i ngā kōrero. Ko te hua o tēnei, ka āta mōhio ngā ākonga ki ngā tino āhuatanga hei kimi mā rātou i a rātou e pānui ana. Tērā rānei ka whakamahia tēnei hei tāhuhu mō tētahi rangahautanga, ka taea rānei te kawe ngātahi ki ētahi kaupapa rangahau e whakahaeretia ana e te akomanga. Arā ētahi mahi ka whai kia auaha tonu te reo Māori. Ka noho ēnei hei whakahauhau i ngā ākonga kia tuku i ō rātou hinengaro kia rere.
Ko te katoa o ngā kōrero kei tēnei putanga e hāngai ana ki te kaupapa 'Ngā kōrero o neherā', otirā, me te tuku tirohanga Māori ki te ao whānui.
Ngā whāinga paetae
Kua tohua ngā whāinga paetae mai i ngā whenu o Te Reo Māori i roto i te Marautanga o Aotearoa me ētahi atu o ngā marautanga o Aotearoa i ngā wāhi e tika ana, e hāngai ana ki ia kōrero. Kua tohua anō hoki ngā pūkenga me ngā waiaro i ngā wāhi e tika ana. Heoi anō ngā pūkenga, ngā waiaro rānei ka āta tirohia, kei te āhua tonu o te huarahi ka whāia e koe hei kawe i ngā mahi.
Ngā taumata mō te pānui pukapuka
Ko ngā kōrero kei tēnei kohinga e tika ana mō ngā ākonga kei te 9 tau piki ake tō rātou akoranga ki te pānui reo Māori. E tika ana hoki tēnei rauemi mā ngā ākonga kua tae ki ngā kōeke 5–8 e ai ki Te Reo Māori i roto i te Marautanga o Aotearoa. Otirā, ko ngā kōrero whai kupu ōpaki, ōkawa, kīrehu, kīwaha rānei, tērā pea e hāngai kē ana ki ngā taumata o runga ake. Māu tonu e whakatau mēnā e tika ana kia ārahina te pānui a te ākonga, kia mahia tahitia rānei, me waiho rānei mā te ākonga me tōna kotahi e pānui ngā kōrero. He mea whakamārama i te pānui e ārahina ana, te pānui tahi, me te pānui motuhake i roto i te pukapuka Ngā Kete Kōrero: Hei Āwhina i te Kaiwhakaako (Dewey 499) me Te Reo Māori i roto i te Marautanga o Aotearoa (Te Pou Taki Kōrero, Te Whanganui-a-Tara, [1996]).
He whakarāpopoto
Ko tēnei pukapuka he taonga piki kōtuku mō tātou katoa. He aha ai? Nā te mea ka whāki i te iwi Ngā Rauru Kiitahi i ōna whakapapa me ngā kōrero tino tawhito e pā ana ki ngā atua, ngā tīpuna, me te whenua. Ka tirohia e koe ō rātou kōiwi tūturu ki taua takiwā.
He whatu pānui – Hei tautoko i te kaipānui
E rua ngā kaupapa. Tuatahi, ko te pūhonohono ki ngā atua me tō rātou pūtake i ngā ira i puta mai a Te Kore, Te Pō, me Te Ao Mārama. Tuarua, ko ngā uki me tō rātou tūhonohono ki te whenua.
Ka tautoko atu ngā kōrero mā ngā whakaahua. Ka tāutu anō hoki ngā wāhi mā te mahere.
Kia mataara!
Ko te reo ā-iwi o Ngā Rauru Kiitahi ko te wero mō ngā ākonga. Me āta titiro ki te papa kupu mō ngā whakamārama.
He kete kupu
Ko te hononga o ngā pānui katoa mō tēnei wāhanga i Te Reo Māori i roto i te Marautanga o Aotearoa.
