Te parāoa tekoteko
Nā Merimeri Penfold
Nā Nan Reid ngā pikitia
Ka noho te kaumātua nā, me tana kuia me tā rāua mokopuna, a Hura. He haere tēnā, he mahi, he kōrero, he aha atu ngā tikanga, kotahi tonu tā rātou mahi tahi. Haere te kuia, te kaumātua ki hea, kei muri a Hura e aru haere atu ana, e titiro, e waiata, e patapatai, e kōrero ana. Nā tēnei āhua tonu i a rātou ka ngākaunui a Hura ki ōna tūpuna. Ka whakaaro tonu a Hura ki a ia anō, "Āe, he tino rangatira, he tino tāngata manaaki tonu ōku tūpuna."
Nā, i tētahi rā, ka puta mai te matua ake o Hura, a Mutu, me ētahi kai moana mā rātou. Nāna tonu te karanga me te mihi mai ki ōna mātua me tana tama, "Ā, kia ora koutou! Anei he kai moana mā koutou. Tēnā hoki, e taku whaea, mahia mai he parāoa parai hei kīnaki."
"Tēnā anō koe, e tama," te whakahoki a tōna matua tāne. "He tere tonu koe i tēnei ata. Kia ora mō ēnei kīnaki kua haria mai nei mā mātou."
"Ā, kia ora rā, e Mutu. Kei te pēhea koe, me tō hoa wahine me te whānau?" te inoi ake a tōna whaea. "E kore e roa. Māku e mahi he parāoa kīnaki." Kua tīmata kē te kuia rā ki te mahi i tana parāoa.
"Kāhore ahau kei te noho roa," te whakapuaki a Mutu.
Kua mea ake tōna matua, "Ka aroha hoki! Kāore koe āianei e kai me mātou."
"Kei te pai, e Pā. Kai ake koutou. Me haere ahau ki taku mahinga rīwai i mua i te taenga o te whānau. Nō reira, hei konei koutou!" tā Mutu kōrero, me te tūnga, ka haere.
Mea kau te mea, kua oti te parāoa a te tupuna o Hura te pokepoke, kua tika hoki mō te tunu. Kei tētahi taha a Hura e mātakitaki ana i tana kuia e tangotango ana. E toru tonu ngā parāoa kua maoa, ka inoi a Hura ki tōna kuia, ka mea, "E kui! Hōmai koa he parāoa hei pokepoke tekoteko māku."
"Anā!" te kī a te kuia, me te hoatu anō i tētahi.
Kua kapo atu a Hura, kua huri ki te mahi i tana tekoteko. Kāhore i roa kua oti te tinana, kua honoa atu ngā waewae me ngā ringa, me te mātenga. I konei, kua oma ki waho ki te tiki pana kahikātoa hei kanohi, he karamu hei ihu, he kōnēnē hei pito mō tana tekoteko. Oti kau tana mahi, kua rere te karanga ki tana kuia, "E kui! Haere mai kia kite i taku tekoteko!"
Ka huri mai tērā i tana tō, ka mea, "Tino pai hoki tō mahi, e Hura! Tēnā, māku e parai ināianei," me te tango atu anō, ka parai. Kāhore i roa kua maoa. I te maoanga, kātahi kē te tekoteko rā ka tū ake, ka peke ki waho o te umu. Ohorere ana te kuia o Hura. Kite rawa ake a Hura, kua puta tana tekoteko ki waho i te whare, e oma ana.
"Auē! Kei te oma taku tekoteko! Taihoa koa, e taku tekoteko," te wahanui a Hura.
"E kore ahau e mau i a koe, e Hura, i te mea he parāoa tekoteko ahau," te whakahoki tāwai a tērā.
"Ahakoa pēhea te horo o tō aru mai, kāhore ahau e mau i a koe," me te oma haere, i a Hura e whai atu rā i muri. Kei te tū mai ngā kaumātua o Hura i te kūaha o tō rāua whare, me te kata whakamīharo ki tā rāua mokopuna e aru ana, ngaro noa atu i a rāua.
I roa anō te tekoteko rā e oma ana, ka tūpato mai ki a Pae e mahi ana i te huarahi. Kua karanga a Pae, "E hoa, taihoa! Taihoa, he aha te raruraru? He aha te mate, e Hura?"
Ka hoki anō te kōrero whakatoi a te tekoteko, "E oma ana ahau i a Hura me ōna kaumātua. E kore hoki ahau e mau i a koe, i te mea he parāoa tekoteko ahau. Ahakoa pēhea te horo o tō aru mai, e kore ahau e mau i a koe," me te rere haere tonu. Mahue ana te mahi a Pae, ka huri rāua ko Hura ki te aru.
Kāhore anō i roa, kua tūpato mai te tekoteko rā ki a Tiki, arā, e arumia ana e Pae rāua ko Hura. Kua pararē tērā, "Taihoa! He aha te mate?"
Ka puta anō te kōrero whakatoi a te tekoteko rā, "E oma ana ahau i a Hura. E oma ana ahau i a Pae. E kore hoki ahau e mau i a koe, i te mea he parāoa tekoteko ahau. Ahakoa pēhea te horo o tō aru mai, e kore ahau e mau i a koe," me te rere haere tonu. Kua huri tērā, a Tiki, kua aru, whai haere atu me Hura rāua ko Pae.
Kāhore anō rātou i roa e aru haere atu ana i te tekoteko a Hura, kua tūtaki ki a Reti. Kua titiro a Reti, kua pararē atu, "Taihoa! E hoa, taihoa! He aha te raruraru? E oma ana koe ki hea?"
Kua rere anō te whakautu whakatoi a te tekoteko a Hura ki a Reti, "E oma ana ahau i a Hura. E oma ana ahau i a Pae. E oma ana ahau i a Tiki. E oma ana hoki ahau i a koe. E kore ahau e mau i a koe, ahakoa pēhea te horo o tō aru mai, i te mea he parāoa tekoteko ahau," me te rere haere tonu. Kua huri atu a Reti ki te whai haere atu i te taha o Hura mā.
I roa anō te parāoa tekoteko rā e oma ana i te iwi rā, kua tūpono atu ki a Toi e noho mai ana i waho o tōna whare, e whiri wepu ana. Nā, ko te tamaiti nei a Toi, he tino māia tonu. He rite te māia ki tō te tekoteko a Hura. Kīhai a Toi i wahanui i te kitenga atu i te tekoteko rā. Kua riro te kupu tuatahi i te tekoteko, kua mea ake, "E hoa! E mōhio ana koe, e oma ana rā ahau i a Hura.E oma ana ahau i a Pae. E oma ana ahau i a Tiki. E oma ana ahau i a Reti. E mea atu ana ahau ki a koe, e kore anō ahau e mau i a koe, nō te mea he tino parāoa tekoteko ahau."
Kāhore nei a Toi i whakahoki, heoi anō, ka whiri i tana wepu. Kua karanga anō te tekoteko rā ki a Toi, "E hoa! I rongo mai koe i ahau? He aha? He turi koe? E kī atu ana rā ahau, e kore rawa atu ahau e mau i a koe!"
Kua huri atu a Toi, kua mea, "E hoa! Haere atu! Hei aha māku? Tō hōhā! Tēnā, e oma i tō oma!"
I te hoki pērānga mai o te kōrero a Toi, kua tū te tekoteko rā, kua haere atu ki a Toi. Arā, i roa, kua noho ki te mātakitaki i a Toi e whiri ana i tana wepu. Kāhore i roa e noho ana, kua kī ake anō i tana kōrero whakatoi, "E kore rā ahau e mau i a koe, ahakoa pēhea tō horo ki te oma."
Te whakahoki a Toi, "E hoa, haere atu! Hei aha koe māku. Mehemea he hū ōu, ka tino mau koe i ahau, ka tino tangohia ō hū e au mōku. Nō reira, haere atu!"
Kua ngoikore te noho a te tekoteko rā. Kātahi ka nuku kia tata atu ki a Toi. Ki tana titiro atu ki a Toi, kāhore ōna pīrangi ki a ia, nō reira kua kōrero whaka- hoahoa atu ki a Toi. Kua menemene a Toi ki te kata. Arā, kua mea ake te tekoteko rā, "Ko wai tō ingoa?"
"Ko Toi."
"Ko Toi wai?"
"Ko Toi ihu." Kua mōhio a Toi ināianei ka mau te korokē whakatoi nei i a ia.
Kua pātai anō te tekoteko rā, "E Toi! He aha tēnā mea?"
"He wepu. Tēnā, haere mai, purutia te pito nei kia ū ai taku here i tēnei pito."
Kua toro atu te ringa o te tekoteko rā ki te pupuri, me te kapohanga atu e Toi. Kātahi anō te tekoteko a Hura ka aue ki te tangi. Kua putaputa mai a Hura me ōna hoa i muri i tō rātou pirhanga. Kei te kata. Kua kite kē mai rātou i te mahi a Toi ki te tekoteko rā. "Tēnā hoki, e oma!" te kī a Toi. "I mea koe e kore koe e mau i te iwi nei, i ahau rānei, ahakoa pēhea te horo o tā mātou aru i a koe. Heoi i tēnei, nāku tonu i noho puku ka mau koe. Te tama taurekareka ko koe! He tama whakatoi, whakahihī. Tēnā, e hoa mā! He aha te tikanga pai mō tēnei tū tangata?"
"Haua hoki, e Toi," te whakahoki a Hura.
"Kei ahau te tikanga mō tēnei mea," te kōrero a Toi. "I tō tino kaha nei ki te whakatoi ki te tangata, ka tangohia nei ō kanohi pana hei kai mā te manu, nā, ko tō pito kōnēnē hei kai mā te kākāriki. Ā muri o tēnā, mā Hura koe e whiu haere ki taku wepu tae noa kōrua ki te kāinga, ki ōna kaumātua."
Kei te tangi hotuhotu kē te tekoteko rā, me te wiriwiri hoki i te mataku. Kua puta ake te tangi inoi ki te hunga rā, ka mea, "Kia aroha koutou ki ahau. Kua mutu tēnei āhua whakatoi i ahau. Nō reira, tukuna ahau kia hoki ki te kāinga o Hura hei hoa tākaro mōna."
"Kei a koe te tikanga, e Hura. Nāu anō hoki tēnei raruraru i rapu mōu," te kōrero whakamutunga a Toi me tōna hokinga ki tōna whare.
"Kua pai tēnā," i tā Hura, me te hurihanga me ōna hoa, ka hoki me te tekoteko rā, i roto o te pōtae o Hura.