Te waka Aurere – te wehenga atu i Aotearoa
Nā Kingi Ihaka
E toru wiki pea e haere kaha ana ngā kaumoana i Te Tokerau ki te whakatika i Te Aurere mō te haere ki Rarotonga. Heoi anō e tatari ana rātou mō te karanga a Hekenukumai. Ko te wā i whakaritea mō te haere ehara i te wā tika nā te mea e hē ana ngā hau. engari nā te hiahia a ngā kaiwhakahaere o ngā āhuatanga i Rarotonga kia tae wawe atu Te Aurere me ērā atu waka o Te Moana nui a Kiwa, ko tēnei te take i haere ai Te Aurere i taua wā.
I te taenga mai o Hekenukumai, ka huihui ngā tāngata katoa i te taha o te moana i Taipa. I te wā e haere ana ngā poroporoaki, e rongo ana te tangata i te aroha, me te tapu, o ngā kōrero a ngā kaumātua, i a rātou e mihi atu ana ki ngā kaumoana. Engari ko te mea tino aroha pea ko te karakia i mua tata atu i tō rātou haerenga. E awhiawhi ana ngā tamariki i ō rātou mātua, ērā mātua rā e haere ana i runga i te waka. Āhua pēnei pea te āhua mō te haerenga waka i te ao kōwhatu. Kātahi anō ēnei kaumoana, ēnei tāngata katoa ka haere pēnei rawa te tawhiti i runga i te moana nui. He mahi taumaha, he mahi tapu. Tēnei rātou te haere nei i te ara i haeretia e ngā mātua tūpuna i tō rātou hekenga mai ki Aotearoa. Ka nui te whakaaro o ētahi, me te āwangawanga mō te moana.
E mōhio ana tātou te āhuatanga o Tangaroa pēnā a ia ka riri. Koia pea tēnei te take e tangi ana ētahi o ngā manuhiri i haere mai ki te poroporoaki i te waka. Ahakoa e haere kaha ana ngā waka o tauiwi ia rā, ia rā i Te Moana-nui-a-Kiwa, me te ao katoa hoki, kīhai ō rātou waka, te nuinga rā, i hangā i te rākau mai te ngahere. Tuarua, ko ēnei kaumoana a tauiwi, kua haere pēnei i mua atu. Ko te nuinga o ēnei kaumoana Māori, kātahi anō rātou ka haere pēnei i ō rātou ao. Ka nui te aroha i te kite i ngā kaumoana nei e whakapakari ana i a rātou mō tēnei haerenga tapu.
I ngā rā o mua i tēnei, kua haere ngā mahi whakamutunga mō te waka, Te Aurere. Otirā, ngā kai, ngā wai inu, ngā kākahu kua mauria ki runga i te waka, me ngā moenga o ngā tāngata o te waka hoki. He ono anake ngā wāhi moenga, nā te mea i a rātou i te moana nui, e ono e moe ana, e ono e ara ana hei tirotiro i te waka, kei pā tētahi mea kino ki a rātou, ka whara.
Hoianō, i te mutunga o ngā whakaritenga katoa, ka wehe atu a Te Aurere i Aotearoa, ka haere.
Kei te mōhio rawa te motu ki taua haerenga me ngā mahi katoa i pā ki a ia me tōna rōpū kaumoana. I pai noa ngā rangi me ngā tohu o Tāwhirimātea i te tīmatanga, engari nō muri ka tino hē. He āwha i pā, i puare ake te korokoro o Tangaroa ki te whakahoromi, ā, i tīwaha atu a Tāwhirimātea me ōna hau tūpuhi me ngā moana totoa hoki.
Ko te tikanga ko ō rātou kākahu me mahi mārika mō ēnei āhuatanga o te moana. Ahakoa mākū a waho, maroke tonu te tinana o te tangata, engari kīhai rawa i pērā. I noho tonu kē rātou i roto i te mākūkū me te kōpeke mō ētahi wā tino roa.
Ko tētahi o ngā ture o te motu i whakatauhia ki runga ki a Te Aurere i pēnei: mō te momo waka pēnei ka haere ki tāwāhi, me haere a ia me tētahi atu tima, waka rānei, hei ārahi, hei kaitiaki rānei. Nā te rangatira rā nā Te Hekenukumai i kimi atu taua tima hei haere tahi me Te Aurere.
Ko te mōhio i tōia a Te Aurere i Te Moana-nui-a-Kiwa mō ētahi rā, ētahi pō hoki. He tika rā. Ko ngā kaumoana i haere mā runga i te waka, nā rātou i pērā mārika. I whakatauhia mai rā anō i runga i te tino hiahia o ngā kaiwhakahaere o ngā moutere kia tae wawe atu te waka ki te hui, me te mōhio mō te hē o te marama hei wehetanga atu i Aotearoa, me noho tūpato a Te Hekenukumai me tana ope. Nā reira mā te tino kino o ngā mahi a Tangaroa me Tāwhirimātea ka whakaaetia me tō te waka i aua wā. Ki a tauiwi me ētahi atu ehara tēnei i te mahi tika, engari ki au, i runga i ngā kōrero a ngā kauhoe, ka tika tonu. Hoianō, ka pā mai te mamae ki te whakarongo ki ngā whakahēnga a te kūware. A rātou mā he maha, he huhua. Engari kīhai rā te mahi nei i kuhuna.
I mua atu i tō rātou wehenga, nā te rangatira nā Hekenukumai i kī, "Pēnā e tika ana te wā, ko te kaiārahi i a tātou ko ngā whetū mārama o te rangi." Me te mea tonu, ko te tino pānga ki te rangatira rā, ko te kaupapa kia tae ora rātou katoa ki taua hui.