Te keri kāpia
Nā Kingi Ihaka
Kua puare kē ngā kanohi o Pita, engari e pōuri tonu ana a waho, e ahu atu ana ki te atatū. Ahakoa tēnā, kua tīmata ngā manu ki te tangitangi. E moe tonu ana ngā tāngata o te whare. E rongo ana a Pita i te haunga o ngā kākahu mākū e whakamaroketia ana i mua i te ahi. E haere kaha tonu ana te haunga o ngā kai i kainga e rātau i te pō o mua tata atu. Ka hoki ngā mahara o Pita ki ērā kai, ngā parāoa i tunua e tōna whaea, me ngā tāmure nunui nā rātau i hī mai i te moana. Ka pukukata a Pita me te mōhio nāna i hopu te ika nui o ngā ika katoa.
E kore e tino roa atu kua tae mai ōna mātua ki te whakaoho i a ia ki te haere ki te mahi. 1 tēnei wā, kua nā ōna kanohi i te moe, engari e takoto tonu ana a ia. Ko tēnei tōna rā whānau. Huri ai a ia ki te tekau mā ono tau. E whā tau ināianei a ia e haere ana me ōna mātua ki te keri kāpia. Ehara i te mea kua hōhā a ia, engari kua tīmata a ia ki te titiro ki waho atu o tēnei rohe o Karikari i te Tai Tokerau.
I te wā o te ao kōhatu he kauri nunui katoa i te mata o te whenua i Karikari. Engari i tēnei wā kua kāhore, kua hinga ērā rākau. E takoto ana ināianei i raro i te whenua, me ngā kāpia hoki. Tēnei taonga te kāpia he mea hei whakapaipai ake i ngā momo kakara mo tauiwi, hei mahi peita hāpiapia anō hoki. Ko ēnei ngā take i hiahia ai te Pākehā ki tēnei taonga, otirā me te Māori hoki, hei mahi moni.
E rongo ana a Pita i ōna mātua e ngongoro mai ana i te rūma i tua atu. Ka pā tōna aroha ki a rāua. Ko ōna mātua he tāngata tino kaha ki te mahi, pērā anō me ngā tāngata katoa o tēnei takiwā. Pēnā e māngere ana, kua mate. Ehara i te mate tūturu, engari e mate i te whakamā me te kore kai. Mā te kaha anō o te tangata ki te mahi kua tae mai te oranga ki a ia me tōna whānau hoki. Ko tēnei anake te mahi e mahia ana i konei. Pērā anō ngā tāngata whai pāmu. Kia mutu te miraka kau i te ata, kua haere ki te keri kāpia. Ko te tino hiahia o ngā tāngata katoa e mahi ana i tēnei mahi, kia kitea e tētahi o rātou he kōhatu kāpia tino nui.
I kapi a Pita i ōna kanohi, ka moemoeā. Pēnā e kitea ana tētahi kōhatu kāpia, kua ora te whānau me ia hoki. E oti e ia te haere ki te toa i Mangonui ki te hoko i te tera hei nohonga mō tōna hōiho a Riki. Kua roa nei a Pita e moemoeā ana mō tētahi nohonga mōna, engari nā tō rātou pōhara, kīhei i whiwhi.
"E Pita, e ara! Kua tae ki te wā," te karanga a tōna whaea. I āhua pukuriri a Pita i te korenga o tōna whaea i mihi atu ki a ia i tēnei rā, tōna rā whānau. Ahakoa tēnā ka haere a Pita ki te horoi. Nō tōna taenga atu ki te kai tuatahi o te rā, nā tōna whaea i whakarite, ka tino whakamīharo a ia. Ko ngā kai he tika mō te kīngi — he parāoa, he kūtai, me ngā toenga ika o te rā i mua atu.
Kua tae kē mai tona matua ki te kai. "E Pita, tēnā koe i tēnei tō rā whānau. Mea nei tā māua taonga māu. Ehara i te mea nui, engari i ēnei rā makariri, i a koe e mahi ana i ngā kerikeringa ko tēnei anō te koha tika." Ka kata a Pita i tōna kitenga i tēnei koha a rāua he koti nā tōna whaea i hanga mai i te wūru hipi. Pēhea kē te rahi!
"Kia ora rā e Mā, e Pā mō tēnei koha. I te tuatahi i whakaaro ahau i wareware kōrua ko tēnei taku rā whānau. Nā reira, kia ora anō."
"E tama e Pita, e pai ana, kainga o kai," te whakautu a tōna matua. "Nā te mea he rā roa tēnei, e hiahia ana ahau ki te haere ki tētahi atu taha o tēnei takiwā rapu kāpia ai, te āhua nei kua pau katoa ngā kāpia o tēnei taha e te Tararā."
Ka whakaae atu a Pita. Engari e mōhio ana a ia ka nui te tino tawhiti mai o tō rātou kāinga ki tēnei wāhi e hiahia nei tōna matua ki te haere. Engari ahakoa, te āhua nei nā te mōhio o tōna matua kei reira pea ngā kāpia papai.
E pēnei ana te āhua o tērā taonga te kāpia. Ko ngā kāpia e keria ana mai i ngā repo, e wehewehea ana ki roto i ngā whakaritenga e toru. Ko ngā kāpia o raro rawa atu, kīhei i tino nui te utu, e huangia ana he ota. Ko ngā kāpia tino nui te utu, ko ērā e kitea atu ana mai i tētahi taha o ngā keringa tae atu ki tērā atu taha. Pēnā he kāpia tino mārama te āhua, kua pai rawa atu. Ētahi o ēnei momo kāpia, pēnā e kitea ana, e ora te tangata i ngā putea ka puta mai, mō ngā rā toenga o tōna ao. I ērā wā, eke atu i te tekau mā rua tāra te utu mō te kiro kotahi te taumaha o ngā momo kāpia pēnei.
Torutoru noa iho ngā kāpia pēnei. Ko te nuinga o ngā kāpia e kitea ana he ota. E rua, e whā tāra rānei te utu mō te kiro kotahi te taumaha mō tēnei kāpia. Engari, ka hari te iwi haere ki te keri kāpia pēnā e kitea ana e rātou e whā, e rima kiro ota i te rā kotahi, hei oranga mō rātou.
Ka mutu te kai, ka kī ake te matua o Pita," Me haere tāua ināianei tonu e Pita, i mua atu i te rironga o te wāhi e whakaaro nei ahau i tētahi atu tangata." Ka tīmata rāua ki te whakarite i ō rāua kākahu, aha atu, aha atu, mō tā rāua haerenga. Nā te tawhiti, ka mauria e rāua ētahi kai me ētahi atu kākahu maroke nā te mea e hiahia ana rāua ki te moe atu i waho. E haere ana rāua mā runga i ō rāua hoiho. "Haere mai e Riki, haere mai," te karanga a Pita ki tōna hōiho. Kīhei i roa, ka tae mai a Riki, ā, ka haere a Pita me tōna matua ki tā rāua haere. I tēnei wā kua āhua mārama ake, ka pai tā rāua haere. He aha rā ngā painga e kitea e rāua i tēnei rā? Ko ēnei ngā whakaaro a Pita me tōna matua i a rāua e haere ana.
I tūtaki rāua i ētahi o ngā tāngata e keri kāpia ana, engari, he ota anake ngā kāpia e kitea ana. I karanga mai rātou ki a Pita me tōna matua kia haere atu ki te kai. Engari kīhei rāua i mate kai i hiahia inu rānei, heoi anō i mihi atu, ka haere tika tonu. Kua tata pō anō te rā, kātahi anō rāua ka tae ki te wāhi i whakaaro nei rāua ki te haere. Ka makere i ngā hōiho, ka tukuna e rāua ki te inu i te puna i reira. Ka noho a Pita me tōna matua ki te whakatika ake i tētahi wāhi moenga mō rāua, he wāhi ngāwari te whenua, ā, me te maroke hoki mehemea ka ua. I kai rāua, engari ehara i te kai nui, heoi anō ko ngā toengā mai i te kāinga. Ka mutu te kai, ka moe rāua.
I te atatū, ka ērā ara, ka tīmata ki te rapu kāpia. Me keri noa te whenua, me werowero rānei mā te piha, kātahi anō te kāpia ka kitea. Ko te piha nei he rino roa hei rapu i te kāpia. Mā te tangata e wero ki raro i te whenua. Ka kumea mai ki waho, kua titiro ki te koikoinga o te piha. Pēnā i pā te piha ki tētahi kāpia, kua kitea atu i te koikoinga e rapa ana ngā whakaaturanga kāpia ki reira. Ā, kua mōhio te kairapu he kāpia kei raro, kua keria ki runga. Pēnā te haere o Pita me tōna matua, ka mahi rāua i tā rāua mahi.
"E Pā, haere mai, te āhua nei he kāpia nui kei raro," te karanga a Pita. Nā te mea kua kanapa katoa o mua o tana piha, he tohu pai tēnei, he tohu he kāpia kei raro. Ka haere atu te matua o Pita, ka titiro ki mua o te piha, ā, ka kite a ia, āe, he kāpia kei raro nā te āhua o mua. I reira e rapa ana ngā kirikiri o te kāpia. "E tama, āe hoki, ahakoa tō rā whānau i nanahi, he rā nui anō tēnei. Nā te āhua o te piha, e mōhio ana ahau he kāpia tino ātaahua kei raro nei." Ka keri rāua. No to rāua mutunga, ka kite rāua i ngā hua o tā rāua mahi. Ko ngā kōhatu i puta mai, e kore e taea e te tangata kotahi te hiki. Ka kī atu te matua ki a Pita, "E tama, haere, e hoki koe ki te kāinga ki te kōrero atu ki te Pākehā hoko kāpia kua kitea e tāua ētahi kōhatu kāpia nunui. Mauria mai ki konei, kia kite ai ia, ā, kia utungia ai tāua."
I mua i tōna haerenga, ka awhi rāua i a rāua i te hari, nō te mea kua whai pūtea rātau te whānau, a, me Pita hoki, kua whai tera hei nohonga mō runga i tana hōiho a Riki.