Rongo – he kōrero nanekoti
Nā Mange Tautare
Ko tō mātou whare kei te taha o tētahi awa kirikiri e tū ana. Te awa kaukau tēnei mai rā anō i ō mātou tūpuna. He awa hīnga tuna me te hao i ētahi ika nonohi e huaina nei he mohi. He wāhi tākaro hoki mō ngā tamariki. Engari, i tēnei rā raumati, kei te noho ahau i te parenga o te awa, e matakitaki ana i ngā tuna e ata tere ana i te wai, me ngā rakiraki me ā rātou pipi. Koia tēnei o tōku nohoanga ki te oti aku mahi pāmu. He tino mātotoru te tupu o ngā momo rākau i konei, arā, te mamaku, te ponga, te nīkau, te pūriri, te rimu, me ngā tānekaha. Kei konei katoa e tupu ana ngā tūpākihi. Tino ataahua te whakarongo i ngā tui e tangi ana, arā, me te wai e rere ana i runga o ngā kōhatu. Rite tonu e waiata ana ki te ao ngahere.
I roto i ngā wawau o te ngahere, me te awa, kua rongo aku taringa i tētahi tangi. He rite tonu he pau haere ana te kaha. Kua kite atu ahau he nanekoti kua whiwhiwhi kē ki ngā manga o te rākau tōtara me ētahi waea taiepa. Ka whakamakeretia e au te kararehe nei, kātahi ka arahiria ki tō mātou whare. Tino mate te āhua, ā, kāhore noa i kai mō tētahi wā. I te taenga ki tō mātou whare, ka horoia ki te wai mahana, me te hopi, me te whakamaroke i ngā huruhuru. Kātahi ka whāngaia ki ngā toenga rau kāpiti mata.
Arā, kotahi wiki i te kitenga i te awa, kua tino ora te nanekoti nei. Kua mate kē tana punua, kua tino tetere kē te ū. Kua mea taku māmā me miraka. Tino whai miraka tēnei nanekoti. Ora katoa mātou i te miraka mō te inu tī, me te pāreti. Ko ngā wā miraka, kei te ata me te ahiahi. Ka roa e noho ana me mātou, kua tino rārata tā mātou nanekoti, arā, kua tangi mai ki te karanga atu koe i tana ingoa ko Rongo. I karangahia ko Rongo i te mea i rongoina i te taha o te awa e tangi ana, ā, e whakahē ana te manawa. I ngā kōrero, kāhore he miraka pai atu mō te tamariki. He tino pai anō hoki i te mea kāhore he utu.
I taua pō nei, e kai ana mātou me te reo irirangi e tangi ana. Ka puta te reo o te kaiwhakapaoho mō tētahi nanekoti e ngaro ana. Ngā whakamārama, he nanekoti tino rangatira. Tōna tātai, nō tāwāhi, ā, ko tona utu e whā mano tāra. I te kitea, e rima rau tāra mā taua tangata. Waea tonu atu taku whaea, ā, ka puta mai he Pākēhā i te ata, ki tō mātou whare. Koia tēnā ko te nanekoti, ā, ka hari nui kua kitea me mātou hoki kei te pouri. Kua whakahokia a Rongo ki tōn rangatira tūturu. Hari rawa te Pākehā nei i te pai o tā mātou tiaki i a Rongo, ā, ka waiho mai mā mātou, e rua ngā nanekoti miraka, me te rima rau tāra. He nui ngā manaakitanga ki a mātou.
Arā, tā taku whaea, kia atawhai ki ngā kararehe, ki te tangata hoki, he aroha te mea nui i te ao katoa. Ka hoki anō ahau ki taku wāhi nohonga i te taha o te awa. Āe rā, he tika ngā kōrero a taku whaea, me te tino mokemoke i roto anō i a au mō Rongo, kua whakahokia nei rā ki tana rangatira.