Reitū rāua ko Reipae
Nā Rahera Shortland
Nō Te Taitokerau tēnei kōrero
Tērā te rangatira nei, ko Ueoneone tōna ingoa, e noho takakau ana i waenga i tōna iwi o Ngāpuhi. Ka tae te wā, hei tomo māna i tētahi wahine kia puta ai ōna uri. Rapu, rapu kau ana ia, engari kore rawa nei i aro nui atu ki ngā wāhine o tōna iwi, me rātou hoki ki a ia.
Nā, i tētahi hui, ka rongo ia tērā ngā tokorua nei, ko Reitū rāua ko Reipae, he teina he tuakana, e noho tahi ana ki o rāua whanaunga i te takiwā o Waikato. Ka tonoa e ia tana mōkai, he toroa, ka mea atu, "Haere koe ki roto o Waikato, tīkina a Reitū, a Reipae rānei, ka mau mai ki ahau." Ka rere atu te manu rā, me te mea ki a ia anō, "Me pēwhea rā e rite ai te hiahia o tōku kaitiaki e ahau?"
Tae atu ana te manu nei ki Waikato. Nā, ko ngā kōtiro nei i waho tākaro tī rākau ana:
He papa waiari
Tāku nei mahi
Tāku nei mahi
He tuku roimata
Hei auē
Ka mate au
E hine hoki mai rā.
Tau ana, ka kanikani haere te manu nei, me te hora i ōna parirau, hei mātakitaki mā ngā kōtiro rā. Kitea ana tōna tino ātaahua! Ka pararē atu te hunga nei, 'Titiro ki te manu ātaahua e kanikani mai rā. Haere mai, haere mai, titiro, nā!"
Nōtemea he tipua hoki te mōkai nei, ka mahi ia kia kore ētahi atu e kite i a ia, hei a Reitū rāua ko Reipae anake. Ka kanikani whakamuri haere ia me te huna, ā, ka puta anō me te tūngoungou atu kia whai atu ngā kōtiro nei i a ia. He pēnei te whakawai a te manu i ngā tokorua nei. Ko rāua hoki kei te karanga, "Manu, manu, puta mai kia tākaro tahi ai tātou." Kei te huna kē te manu i raro i nga rahurahu.
Ka roa te wā ka whai ake nga kōtiro i te manu nei e kanikani ana, e huna ana. Huri rawa ake ngā kōtiro, kua tīmata kē te kākarauri o te ahiahi, kua ngaro te huarahi ki te kāinga. Ka tangi rāua ki a rāua anō. "Auē! Auē taukuri e! Kua ngaro tāua, kua ngaro tāua."
I taua wā, kua whakatata mai te manu ki mua tonu i a rāua anō. Ka kūpapa me te whakarite i a ia kia kake atu ai nga kōtiro ki tōna tuarā. Kei te kōhimuhimu ngā kōtiro nei, "He aha tēnei momo manu, e Pae?"
"Haua hoki, engari he tipua tōna āhua. Tērā pea kāhore he hē o te kake ki tōna tuarā, nōtemea he tino rarata ia."
"Ā tēnā, kake atu. Ko koe ki mua, ko ahau ki muri."
Noho ana a Reitū rāua ko Reipae ki te tuarā o taua manu, ka maiangi ake ia, ka rere ki te taha raro, ahu atu ana ki Te Taitokerau. E whakatata atu ana te hunga nei ki Manaia, ka rongo te mōkai i a Reipae e whanawhana ana i ōna taha. He tohu kia whakatau iho ia. I a ia e whakatopa iho ana, ka mea mai a Reipae, "E hiahia mimi ana ahau. E kore e roa ka haere anō ai tātou."
I te hekenga o Reipae, ka maiangi ake te manu rā, whakarērea atu ana a ia ki Manaia. Koia nei a Whangarei, te whangatanga o Reipae.
I te maiangitanga ake o te mōkai nei, ka rere tika tonu ki Ngāti Manawa i roto o Ngāpuhi, me tana kōrero atu ki a Reitū, "Ka mauria nei koe e ahau hei hoa wahine mō tōku rangatira, te kaitiaki i ahau."
Āwangawanga tonu te āhua o Reitū, engari i tō rāua taenga atu e tatari mai ana a Ueoneone rātou ko tōna whānau, ko tōna iwi hoki. Ka rere te karanga o te iwi kāinga:
Haere mai e te wahine tapairu!
Tēnā koe!
Nau mai ki roto o Ngāpuhi!
Haere mai, haere mai, haere mai!
Kite ana a Reitū i a Ueoneone, ka ngaro katoa te āwangawanga. Tīmata ana te patupatu o tōna manawa, me te tau o ōna kanohi ki ngā kanohi o Ueoneone. Ko Ueoneone hoki tērā e whakaaro ana, "Ākuanei koe ka rongo i te pātuki o tōku manawa ki tōu."
I taua wā tonu, ka mōhio te tokorua nei, kotahi anake te huarahi e tutuki ai ō rāua wawata. Ko tērā kia moe rawa rāua. I te moenga o te hunga nei, ka puta ā rāua uri. Ka hono hoki ngā kāwai o Ngāpuhi rāua ko Waikato.
Ueoneone nāna i hari mai
Te wahine whakakiia
Nō roto Waikato
Tū atu nei rā
Ngāpuhi taniwha rau
Ngā uri a Reitū e
Ngā uri a Reitū e.