Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


Te Wharekura Ministry of Education.

Mā te pouako navigation


Te Huhuti

Nā Ralph Hotere ngā pikitia

Nā, ko tēnei wahine, ko Te Huhuti, i pērā tahi anō ia me Hinemoa. Ko Hinemoa, nāna i kau te roto o Rotorua. Nā, ko Te Huhuti, nāna i kautāhoe te roto o te Roto-ā-tara. Nō Ngāti Kahungunu tēnei wahine, a te Huhuti, te tupuna wahine o Te Hāpuku; te tikanga i kautāhoetia ai e ia te roto o te Roto-ā-tara, he kawenga nā te humāriretanga o Te Whatuiāpiti; nō konei i kautāhoetia ai e ia taua moana; nō reira kīhai ia i tawhitawhi kia whakaaroaro rānei, kia aha rānei; kāo, ko tōna whakaaro i pēnei nā, "Ahakoa nui te moana, me aha? Engari me whakamātau - ā, māna ka totohu, he aha koa; ā, māna e ū, e pai ana."

Sketch of couple facing each other.

Nā titiro rā, e hoa mā, ki te whakaaro o tēnei wahine; kīhai hoki i tawhitawhi tōna whakaaro, nō te mea kua whakaarorangi noa ake tōna ngākau ki te ātaahuatanga
o Te Whatuiāpiti, te kuku o tōna manawa.

Nā, ka kau ia, a ka ū ki te kāinga o Te Whatuiāpiti; e ū kau atu ana anō ia, inamata kua kitea ia e te whaea o Te Whatuiāpiti. Nā, oho whakarere taua ruruhi; kātahi ia ka titiro atu ki a Te Huhuti; ānō te kiri! me he pari tea, ko te tūranga mai ki uta o te wai. Ka haere atu ki te kuia rā; te ahunga atu, heoi rā ka titiro atu te ruruhi rā ki te ātaahua mai o te wahine raka; ananā! me he haeata e toea ana i te taha ā rangi, koia ia ko te rite o tuawahine.

Anō ka whakatata mai ki te kuia raka, ka whakataukī atu te ruruhi rā ki a Te Huhuti, "Ē! ē! e tia tonu tōu humārire, me ngā pari teko nei! āe, me he haeata e toea ana i te taha ā rangi ko tōu pai."

Kihai hoki i hamumu a tuawahine.
Kātahi ka ui atu te kuia raka ki a ia, "E hika, ko hea koe?" Otirā ko tuawahine kīhai hoki i hamumu.

Me i reira ka ui atu anō te ruruhi rā ki a ia; kīhai rawa ia i kī atu ki a ia.

I reira te waha o te kuia raka ki te kī atu ki a ia, "Taikiri! taikiri! Kāore rawa nei koe e kī mai ki ahau?"

I reira tata kātahi rā anō ka hamumu atu te māngai o tuawahine ki te kuia raka, ka mea atu ia, "Kei whea koia te kainga o Te Whatuiāpiti?"

Ka mea atu te kuia raka, "Tēnei rā tō māua nei kāinga; haere mai tāua ki reira."

Ka mau te kuia raka ki tōna ringa, ka haere rāua, ā ka tae ki te whare o Te Whatuiāpiti; ka rongo te tangata rā, inamata kua maranga ki runga, kua titiro atu ki te wahine rā, ka mihi atu ia ki te wahine rā: me pēhea hoki koa ua ana ? Ka koa rā , ka kite atu hoki i te whakahiangongo a tōna ngākau : me tuawahine hoki ka koa, ka tae atu ia ki a TeWhatuiapiti- te kaitokomauri o tōna puku.

Sketch of two gourds.

Ēhara, moe ana rāua nei, ā, tupu noa ō rāua nei uri; ā, moroki noa nei, mahara tonu rātou ki ngā whanonga a tō rātou tupuna wahine, a Te Huhuti, i tāna kauanga i te moana o te Roto-ā-tara; no rēria te kupu o tēnei waiata :

"Nā Te Huhuti, nāu i kau mai,
Ko Hineteko i te Roto-ā-tara,
Ā, ea ake ana, ko Hinehore, ko koe."

Titiro, e kore e wareware i ōna uri ngā ritenga pai a tō rātou nei tupuna. Nā, ko te tikanga o Te Huhuti i pai ai ki a Te Whatuiāpiti, he pai no Te Whatuiāpiti; otirā ko ngā painga o Te Whatuiāpiti e rua, ko tētahi painga ōna ko Taku, ko tētahi ko Tū. Koia tērā te tikanga i pai ai ia, kia moe ia i a Te Whatuiāpiti, nō reira te tikanga i kauhoetia ai e ia te roto o Te Roto-ā-tara, i whakaaro ia kia moe ia i a Te Whatuiāpiti hei tāne pai māna, kia rua ai ngā painga ki a ia, ko Tahu, ko Tū, mo ngā ritenga o waho, ko te mea ia i tino hōkaka ai ia kia haere ki Te Whātuiāpiti hei hoa mōna.

He korero tāpiri

Ko tēnei tuhinga reo Māori no te pukakpuka Ngā Mihi a ngā Tūpuna a Tā Hori Kerei, i puta i te tau 1854. E rua ngā putanga i perehi i te pukapuka The Story of Te Huhuti, Te Ao Hou, Hune 1964, whārangi 16, i te reo Māori me te reo Pākehā hoki. E tiakina ana aua putanga e te National Library of New Zealand | Te Puna Mātauranga o Aotearoa.

Ki runga ^



Site map


Footer: