Te koha
Nā Tamati Wharekura nō Tainui waka
Nā Gus Hunter ngā pikitia
Ko tēnei mea e kīia nei ko te koha, i tīmata mai noatu i te wā i a kui mā, koro mā. Ko te ingoa i tērā wā e kiia nei, ko te aroha o te tangata i te tangata. Ko tērā wā, te koha a tēnā iwi, me ngā rohe katoa, he rīwai, he mīti, ngā kai o ngā kāri, ngā kai o ngā moana, me ngā awa, me ētahi atu. Ko ngā hui katoa, e tika ana me horahia he koha hei awhi atu te kaupapa o te rā.
Tēnei mea a te koha, he taonga nui, kei ae anōa tōna wāirua, me tōna mahi. Te koha e kōrerotia nei, kei te tangata e whai muri nei ngā mihi a ngā manuwhiri, ā, ko tēnei wā, ko mōhio ai ngā tāngata whenua, a te pae tapu rānei, kua mutu ngā mihi a ngā manuwhiri.
I te horonga o te koha, ka tū ngā manuwhiri ki te waiata hei tautoko i tā rātou koha. Ko nga koha o ērā wā hoki, ko ngā kai e māmā ana ki te rapua mai o tēnā rohe, ā, ope rānei. Ko te koha he manaakitanga ki ngā tāngata whenua. I tērā wā kāore pātai i te nui, i te iti, nōtemea e kitea ana e te tangata.
Ko te pātai nāianei, he aha te rerekē mai i te tīmatatanga tae noa ki tēnei wā? Ko te whakautu atu ko tēnei, ko te wairua, me te aroha, kei te mau tonu; ko ngā taonga, he rerekē.
Ko tēnei taonga, he taonga tino nui i waenganui o tātou iwi. Ētahi o ngā koha kāore e ea ana i ngā nama o te marae. Ko te mea nui hoki, ko te kai, mehemea e tangohia ana i te toa. Ko te mea tuarua, ko te pire hiko, muri mai o tērā, ko ngā hīti ki te whare horoi.
Kua tae nāianei ki te wā e hiahia ana i te tari tāke i te ngaungau haere i te koha e horahia nei i runga i ō tātou marae. Tētahi mahi o te koha, he awhi atu i te pani, te pouaru, me te rawakore. Ka uru mai te wāhanga mō te poukai. Ko te kaupapa tūturu i te awhi atu i te pani, te pouaru, me te rawakore. I roto o Tainui, kāore whakahē nā te ope e hiahia ana i te whakatakoto i tā rātou koha. Ko ngā koha mō ngā poukai mā te tangata anō hei hora tāna nei koha i roto i te kete aroha i mua i te urunga atu ki te hākari o te rā.
Ko ngā tangihanga ka kitea te nui o ngā koha mai tēnā hapū, ā, huri noa i te motu. Mehemea he tangata rongonui o te motu, ka nui atu te koha.
He aha te nui o te koha o ia tangata? Mā te kaumātua kāore kau ana he raruraru, notemea kei te mōhio ia te wairua me te hōhonutanga o tēnei mea a te aroha. Kei ngā rangatahi, ka whakaaro, ka titiro, ka pātai, ka kaute. Mehemea ka tae katoa mai o tamariki, mokopuna, ko te koha e hake mōu anake, engari mō koutou katoa.
Ko ngā whakataukī ēnei hei tautoko atu i tēnei kaupapa:
Mehemea kāore tika ana o muri, kāore tika ana o mua.
Mā te huruhuru ka rere te manu.
Kia whakahokia mai ki a tātou i te rangi nei, tātou te rangatahi, e kitea ana ō tātou karu, engari kāore e tino mārama ana i te hōhonutanga o te kaupapa e tuhia nei.