He pūrākau huarākau
Nā Hori Mahue Ngata nō Te Tairāwhiti
Ko tēnei kōrero, i rongo au ki a Wiki Haua e kōrero ana i tētahi huihuinga o mātau. Ko tēnei tangata, nō Whakapaurangi, wāhi o Te Tairāwhiti, kei te riu o te wai e karangatia nei ko te Matā. He wai tēnei, i heke mai i ngā pae maunga kei uta, ka kohi haere mai i ngā wai ririki o ngā kokoru, ka tūtaki ki te wai heke o Mangaōporo, ka awhi, ka toha atu i kona ko Waiapu Wai, puta rawa ki te moana i te urunga o te rā, i Rangitukia. Ko te pūrākau tēnei.
Tērā tētahi tangata ahuwhenua, he mahi pāmu tana mahi. He nui ngā momo kararehe ki a ia, he kau miraka, he poaka, he hipi. He nui hoki te tamariki ki a ia, nā reira, ka whakakaha ia ki te whakatipu kai mā ngā kararehe, kia nui ai te hua e puta, hei oranga mōna, me tana whānau. Kātahi ka onokia e ia ngā momo kai katoa — te tōnapi, te kānga, te paukena, me ētahi atu taru whai tikanga, hei whāngai i ana kararehe.
I te wā o te hōtoke, ka tīmata te taupoki i te whenua, tae rawa ake ki te kōanga, kua ngohengohe te oneone, kua tika mō te makamaka i ngā kākano. Ka huri ki te raumati, kua hanake ngā pihi, ā, kei te taha anō hoki e whai ake ana ngā taru. Ko te mahi i tēnā wā, he ngaki i ngā māra, kia pai ai, kia wātea ai te tipu o ngā kai. Heoi, kua tae ki te wā hei hauhaketanga, kua kitea atu e ia te hua o tana ahuwhenua.
Kua tae tēnei ki te raumati, ki te wā e kaha rawa ai te wera o te rā. Ka tahuri ia ki te whawhati kānga, ka tari ki rō whata, i ngā tōnapi ki rōwhare. Ka toe ko ngā paukena hei mauranga māna ki te wāhi e tata ai te whāngai atu ki ngā poaka. Rokohanga ko te rarahi o te paukena, whakatakariri ana tērā. I te taumaha tonu o tēnei mahi ki te hikihiki i ngā paukena nei, ka tae mai te ngenge ki a ia, hei aha, ka whakakaha tonu ia kia oti rawa i a ia.
I te kaha tonu o te wera, ka tau te rūhā ki runga ki te tinana, ka tae mai te maroke ki te korokoro. Ka puta te whakaaro, me haere a ia ki te kai huarākau hei whakamākūkū i tana waha. Kei tua atu o te māra ngā huarākau, he āporo, he pītiti, me ētahi atu huarākau papai. Ka tae atu ia ki nga rākau nei, ka tīmata te kai pītiti, ko ērā hoki nga mea kua māoa. Te reka o te pītiti. Ka kai ia, ā, ka ngata te hiahia, kātahi ka whakatau ki raro ki te whakangā, takoto rawa ki raro. I a ia e takoto ana, ka titiro whakarunga ia ki nga pītiti e tautau mai ana i runga, te ātaahua ki te titiro atu, te ngohe, te pūwhero o te huarākau.
I a ia e titiro atu ana, ka whakaaro ia; kāore i te tika te waihangatanga a te Kaihanga i ngā kai i hōmai e Ia ki te ao, hei kai mā te tangata. Inā ngā pītiti nei, te reka ki te kai, engari ka hangaia mai kia pēnei rawa anō te paku. Tēnā ko ngā paukena e takoto mai rā i te māra, te porokawa noa iho, ka hangaia mai kia pērā rawa te rahi, kore ana e taea e te tangata kotahi te hiki.
Ka roa ia e whakaaro pēnei ana ka tae mai te mate moe ki a ia. Te rawe hoki o te marumaru o ngā rākau, ka reka rawa atu te takoto. Ka moe ia. E moe ana ia, ka pupuhi te hau, ka tīmata ngā rākau ki te rūrū, me te takataka iho o ngā huarākau. I tētahi takanga, hāngai tonu ki runga i tana rae te pītiti, pakaru ana tērā ki runga i tana konohi. I reira, tumeke ana te ohonga ake o te tangata nei, ohomauri ana te pekenga ki runga. "E hika! He aha tēnei?"
Ka rere te ringa ki te kanohi e tāpia ana te pītiti i runga.
"Ā, koia rā, i mahara au ko au te mea mōhio ake i te Kaihanga. He tikanga katoa kei Ana mahi. Mehemea hoki i waihangatia e Ia te pītiti ki ngā paukena e takoto mai rā i taku māra te rahi, e, tērā anō au e ora i tēnei rā?"