Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


Te Wharekura Ministry of Education.

Mā te pouako navigation


Te ope taua me te tekoteko

Nā Ross Ahuriri White

"Kia hīkoi tātau -Tīmata!
Mauī! Matau!
Mauī! Matau
Mauī! Matau!"

Rongohia ana ngā hāparangi a te kaihautū o te ope taua i ngā rori o Wharekahika. Rewa ana ki te rangi, puta noa ki ngā whāruarua o te rohe.

Nō te wā o te pakanga tuarua i waenganui i ngā tau 1939 ki 1945, i whakarōpūhia ai ngā ope taua nei. Nā te Kāwanatanga te kaupapa, ā, i whakatūria e ia ki te motu puta noa. Ko te tikanga mā ēnei momo ope e tiaki te wā kāinga i ngā rā e ngaro atu ana ngā hōia ki rāwāhi, me te karanga hoki i a rātou ko te Homeguard. Nā Tā Apirana Ngata te karanga nui ki te Kāwanatanga o te wā kia tukuna ngā iwi Māori kia haere ki te whawhai. Ka whakaaetia, ka uru atu ērā o ngā iwi i tae - ko Ngapuhi nui tonu o te Tai Tokerau tētahi, ko Mātaatua waka anō tētahi, ko wai atu, ko wai atu. Me mātou hoki o ngā kāinga whāruarua o Ngāti Porou.

Ka haere ngā tama toa a ngā iwi Māori, ka noho mai ngā mātua me ērā o ngā pāpā kua kaumātua rawa mō ngā āhuatanga ki te hoia, hei tiaki i te hunga kāinga. Nā reira, ahakoa he ope taua te Homeguard i raro i te maru o te Tari o Tūmatauenga, ko ō rātau kākahu ehara i te kākahu hōia, kāore hoki ā rātau pū. Mau ai rātau i ō rātau ake kākahu, ā, ko ngā pū he kakau puruma noa iho, he rākau noa iho rānei. He pai kē atu ngā rawa o te ope kaumātua o te pouaka whakaata a "Dad's Army'' inā rā i whiwhi kākahu hōia rātou me ngā pū tōtika tonu hoki!

Heoi anō e hīkoi ana te ope taua nei i roto i ō rātau tarau tāngari, ō rātau hingareti pango me ērā momo kākahu. Ko ngā hū he purūtia, he kamaputu. Te kanukanu noa iho o ngā āhua, e hoa, hemo ana te tangata i te kata i te kite atu i te ope rā e hīkoi haere ana i te rori. Me te whakaaro anō hoki, ko wai ka mataku i te hunga mau hingareti pango nei me ā rātou pū he kakau puruma noa iho? Kore rawa atu te hoariri e ohorere, e rere patiko i a rātau. Nā reira, ko te tino mahi a te ope taua nei he hīkoi haere i ngā rori me ngā onepoto, he whakaharatau, he whakapakari i a rātau ki te pana i te hoariri a te wā mehemea e ū mai ki Wharekahika!

Noho ai te Homeguard i te marae i Hinemaurea. I te tīmatanga ka tono ngā rangatira o taua ope mā te pāpā o Boy, mā Wī, rātau e whāngai ki te miraka me te| kirīmi, ā, mā te Kāwanatanga e utu. I tua atu i tēnā he tīni mīti kau hei tiu te kai, nā te Kāwanatanga tonu i hōmai. Ko ngā kīnaki he parareka, he kūmara, he parāoa koroua, he parāoa parai. Engari hoki atu, hoki mai ko aua tīni mīti tonu. Nāwai rā, kua ngunguru noa iho te hunga i te kaha hōhā ki ērā momo kai. Koirā hoki ngā mea ngāwari ki ngā kuki, ki ngā ringawera mō te tao.

E whā tau pea te pakeke o te tamaiti nei a Boy, ā, kāore noa ia kia kite, kia mōhio he aha te mea nei a te tekoteko. I pēnei ai nā te mea kāore tana māmā, a Te Ara, e tino rata ana ki te marae, ā, kāore e mauria ana tana tamaiti ki reira.

Horse pulling cart with milk

Ia ata ka whakatika a Wī i tana kōneke ki te mau i ngā kēna miraka me ngā kirīmi ki te marae. Engari, i tētahi ata i a ia e haere atu ana, ka rongo ia i tana tamaiti e auē ana, "Pāpā, Pāpā, Pāpā!"
Huri atu ana ia ko Boy tērā e whai ana i te kōneke, e hāmama ana te waha, me te rere o te hūpē. Mōhio tonu a Wī he aroha nō tana tama ki a ia, ā, he takariri nōna e whakarērea nei ia e tana matua ki te kāinga. Ko te āhuatanga rā a te tamariki.

Tere tonu te tō a te koroua i ngā reina o te hōiho kia tū. Ka hīkina tana tama ki te kōneke. "Haere mai, kāti te tangi. Anei māu e arataki tā tāua hōiho."
I konā ka tau ngā mahara o Boy tae rawa rāua ki te marae.

I te taenga atu, e tūtū haere ana ngā mema o te ope taua, e rārangi ana, kua tīmata hoki te tohatoha parakuihi.

Ka pātata atu rāua kātahi te tamaiti rā ka titiro atu ki te wharenui. I tana kitenga i te tekoteko i runga rawa o te maihi o te tuanui o te wharenui tumeke ana ia, tino ohorere ana. He ngārara, he taniwha, he kēhua tonu pea te āhua o taua mea ki a ia. Ka auē, ka tangi ia. Ka rere, ka heke te roimata me te hūpē. Ka awhi atu, ka whakapatipati atu tana pāpā, engari kore rawa tana tama i aro. Ka auē kē.

Pakaru ana te ope taua ki te kata. Ka titiro atu ki te tamati e auē ana, e tangi ana ko te tekoteko te take. Ka whakahuatia e tētahi ō rātau, "Kāti, he pai kē atu pea te tekoteko i te pū hei whakakore i te hoariri mehemea ka tau mai ki Wharekahika. He pēnā hoki te nui mataku o tēnei!"

He aha noa, ka haere atu tētahi o te ope taua, ko Teteko te ingoa, ki te whakatau i te tamaiti. Ka roa ia e kōrero ana, e whakapatipati atu ana, ka āhua tau ngā mahara o Boy. Ka whakamārama atu a Teteko, "E tama, he rākau noa iho tērā. Ko tōna rite he tangata tonu, ā, i tapaina ahau hei ingoa mōna. He tohu nā ō tāua tīpuna i tārai mō te maihi o ō rātau whare nui me te ihu o ō rātau waka. " Engari he paku te reo a te tamaiti i puta, "He ngārara tonu!"

Ka whakahoki atu a Teteko, "Āe rā! Tērā pea he mea tārai tonu nā ngā koroua te tekoteko hei whakamataku hoariri!" I tērā ka tau te ngākau o Boy ka menemene, ka hoatuhia e Teteko tana pereti kai. Timo atu, reka atu, kātahi te kai hukehuke a te tamaiti. Warea atu ana te tekoteko, ko te tiu tīni mīti kau te take!

Mīharo ana te mātaki a te Homeguard i te tamaiti rā e kai ana. Ka karanga ake tētahi, "Hika mā! Anei noa tātau e ngunguru nei, e whakahē nei i te tīni mīti. "

Ka kī atu a Teteko, "Āe mārika, he tino taonga tonu ia nā te Kāwanatanga. Rokohanga ka raru te tekoteko rā e te tamaiti nei!"

Pararē ana te hunga ki te kata me te pakipaki ringaringa, i ngā hūhā tonu.

Ki runga ^



Site map


Footer: