Hōiho nati
Nā Te Pahi o Ngāti Porou
Tērā tētahi pāmu miraka kau, ā, whakatipu hipi hoki kai roto i te rohe o Ngāti Porou. Ia wā e peka ana ngā māpu hipi, kau rānei, ki te pāmu nei moe ai; ō rātau kaiwhiu he Māori. Taka rawa ki tētahi ahiahi, ka peka atu ētahi kaiwhiu hipi me tā rāua māpu ki te rapa wāhi moe mō rāua, ā, he taiapa hoki hai tūnga mō ā rāua hipi. Ngā whare patu i tērā wā i Tokomaru, ā, i Wharekahika hoki.
Ngā tāngata nei he whanaunga anō nō te hunga nāna te pāmu nei. Kātahi tētahi o ngā tāngata nei ka karanga ake ki te wahine o te whare, "E Mere tēnā koe, nei te mīti hipi hai hapa ma tātau. I kite iho au he pūhā pororua kai roto i te iāri e tipu ana. Māku e kato, ka mau mai ai kia kōhuatia e koe, anei hoki ētahi kūmara reka mauroa."
"Kia ora rawa atu kōrua mō tēnā whakaaro, kua pau tonu hoki tā mātau mīti, me ngā kumara hoki."
"He aha tēnā e tū mai nā i roto i tā kōrua māpu hipi, he punua kau, he hōiho rānei?" Kātahi te hepara nei ka karanga mai, "E, he punua hōiho nāti hai kai mā ā māua kurī." I tērā kōrero, ka haere a Mere ki te mātaki i te punua hōiho nei, ka karanga atu, "E Hau, kaua e patua te punua nā. Hōmai māku e whāngai hai mōkai mā taku tamaiti, me kore noa pea e tipu hai hōiho tōtika."
"E Mere, ehara i te momo tōtika. He nāti. Moumou ākuanei tō taima ki te
whakatipu i a ia."
"Auatu, waiho mai kia ora ana."
Ka ahiahi, ka haere a Mere ki te whare kau, kua tae tonu hoki ki te wā miraka, ka mauria e ia te punua hōiho nei, ka hoatu he miraka māna. Ka mutu ka horoia ki te wai, ā, tuia ana he kawa pēke mō te kararehe nei, ka mauria ki tō rātau kāinga. Kātahi ka tapaia e tana tama te hōiho nei ko Kurī Mōri. Taka tonu ai a Kurī Mōri i te taha o ngā punua kau. Ka tae ki te wā whāngai i ngā punua kau, ka karanga a Mere, "Kurī Mōri, haramai ki te kai miraka māu." Ā, ka oma mai ki te paepae kai. Nāwai rā, ka tino rata te hōiho nei, ā, ka ātaahua hoki.
I ētahi wiki i muri mai, ka peka atu anō a Hau rāua ko tōna hoa ki te pāmu nei, ka mīharo ki te pai o tā rāua kai kurī, i hoatu rā mā te tamaiti a Mere.
"Ka pai hoki tō hōiho e tama, ko wai tana ingoa?"
"E, ko Kurī Morī. Kia mōhio au ki te haere hōiho, ka haere au mā runga i a ia, kia kite i aku tīpuna."
"E tama, tērā anō e tae te kai kuri nā?"
"Āpōpō kōrua ka kite, nui atu te mahi e oti i a ia."
I ngā rangi katoa te mahi a te tamaiti nei he whāngai, he parāihe, he horoi, he mirimiri i tōna hōiho, ā, ka tino rata rawa atu. I ētahi wā ka utaina ia e tōna pāpā ki runga i tōna hōiho. Ka tae ki te wā e mōhio ai te tamaiti nei ki te haere hōiho, ka tukua mai e tōna tipuna te tērā o tōna tuahine mōna. Tuitui whakairoiro katoa ngā pakipaki o tēnā tera, me te paraire hou tae noa ki te whakapuru.
I tētahi rangi, ka takatū ngā matua me te tamaiti nei, ki te haere kia kite i nga tīpuna, tekau māero pea te tawhiti o tō rāua kāinga. Ka puta ki te rori nui, pai atu te haere a Kurī Morī, engari nō te tūtakitanga ki ētahi o ngā hoa o ana matua, ka tū ki te ringaringa, ka tū anō hoki a Kurī Morī kore rawa e panuku. Me mahi nui, me parete, ā, kātahi anō te hōiho nei ka haere. Ka tūtaki he tangata, ka tū anō te hōiho nei. Ka tae he kēti ka peka, nāwai rā, ka ngenge te rangatira i te kipakipatanga, i te patunga i tōna hōiho, ā, ka tukua te kai nei a te roimata. He mea pārete rawa te hōiho nei ka tutuki tā ratau haere e.
E rua ngā rā ki reira, ka takatū rātau ki te hoki mai ki tō rātau kainga. Ka tū ngā taringa o Kurī Morī ki te hoki mai ki te wā kāinga, kore e pekapeka, ā, tae noa mai ki tō rātau kāinga.
He nui ngā mahi i oti i a ia, ahakoa he hōiho nāti noa iho. He terapēke pou, pātene, waea mō ngā taiapa, he karawhāea i ngā kai mā ngā tāngata, kararehe hoki, tōtō peka mō te kāinga. He hōiho haere ki te tirotiro i ngā hipi me ngā kau; haere ki te mahi kai moana. Te huhua noa iho o ngā mahi i oti i tēnei hōiho nāti.
He hōiho nāti anake te hōiho ka ora i te hau, ā, i te pou taiapa, ahakoa ngaro tōna rangatira mō te wiki, ki te hoki mai ia e tū tonu ana tōna hōiho nāti.