Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


Te Wharekura Ministry of Education.

Mā te pouako navigation


E hoki ki tō kāinga – Waitangi

Nā Rawhiti Ihaka
Nā Gus Hunter ngā pikitia

Te Tiriti o Waitangi

Koinei tēnei te kāinga i kōrerorerohia, i wānangahia, i wawāhia ai te kaupapa i nohoaina hei tūāpapa mō te motu, ko Te Tiriti o Waitangi. I tikina ki konei ētahi pitopito tuhituhinga whakamāori a Rāwhiti Ihaka mai i tētahi putanga tawhito o Te Wharekura 8 hei tāpiri ake.

Ko ngā rangatira i haina i te Tiriti, nō ngā rohe maha o Aotearoa. Nā ngā āpiha o te Kāwanatanga i mau haere ngā tauira o te Tiriti ki ngā rangatira o te motu kia hainatia e rātou. E rima marama e mau haeretia ana ngā tauira nei. E waru o ngā tauira i tuhia ki te reo Māori, kotahi i tuhia ki te reo Ingarihi. Ki te huia katoatia nga ingoa i hainatia ki runga i ēnei tauira e rima rau e whā tekau.

Anei ētahi pitopito kōrero nā ngā rangatira i te wā i wānanga ai, i hainatia hoki e rātou te Tiriti.

Ko Te Kēmara

"E kore au e whakaae kia noho tonu mai koe ki Aotearoa. Mehemea e noho mai ana koe, tēnā pea ka whakawākia a Te Kēmara, ā, ka raru a Te Kēmara. Ko wai ka mātau, ka tāronatia a Te Kēmara. Kāo, kāo, kore rawa atu ahau e whakaae kia noho mai koe."

Ko Rewa

"How d'ye do, Mr Governor! Ko aku kōrero ēnei ki a koe. E hoki. Tukuna te Kāwana kia hoki ki tōna kāinga. Whakahokia mai aku whenua i tangohia e ngā mihinare, e Davis, e Clarke, me ērā atu."

Ko Captain Hobson

"Ko ngā whenua katoa he mea tinihanga i riro ai i te Pākehā, ka whakahokia katoatia atu ki a koutou. Ko ngā taitara hoko katoa ka tirotirohia, ā, e kore e mana kia whakaae rānō te Karauna."

Ko Johnson

"E mōhio ana ahau ki te whakarongo, erangi horekau ahau e tino mōhio ana ki te kōrero Māori."

Māori chiefs

Ko Wiremu

"Kia mahara mai koutou, mehemea kaua ngā Mihinare, horekau koutou i konei i te rangi nei, horekau he putu kotahi o ngā whenua o Niu Tireni e riro atu i a koutou."

Ko Busby

"E whakahē ana ahau ki ngā kōrero a ngā rangatira nei, a Te Kēmara rāua ko Rewa, he mea tahae nāku ngā whenua i riro mai nei i ahau."

Ko Kawitina

Signing Te Tiriti o Waitangi

"Horekau mātou e hiahia ana kia hereherea mātou, kia takatakahia mātou. E hoki koe ki tou kāinga."

Ko Tāreha

"Horekau he Kāwana mōku, mō tātou hoki mō te iwi Māori. Ko tātou, ko tātou anake ngā rangatira, ngā kai whakahaere, ngā manukura. Horekau he rangatira ko runga atu i a tātou ... Kua riro katoa rā ō mātou whenua, Āe, e tika ana. Engari ō mātou ingoa, tō mātou mana, e mau tonu ana."

Ko Hone Heke

"Mehemea ki te hoki koe, kua raru mātou ngā Māori, kua mate, mate katoa . . . kua raru tātou i ngā Wīwī, i ngā tāngata hokohoko rama . . . He aha tātou? He tamariki. Āe, he tamariki kōhungahunga. Noho mai e te Kāwana hei Kāwana mō mātou."

Ko Tāmati Waka Nene

"Ka tono koutou i te Kāwana kia hoki? Auē! Ka mate ahau. Kua mate rā ahau nā koutou i patu. Mehemea i pēnei ā koutou kōrero ki ngā kaihokohoko rama i mua noa atu rānō ... kua mea atu ahau ki te Kāwana 'E hoki'. Ināianei, kāo ... Ka haere tahi ahau me te Pākehā. Noho mai (koe) hei matua mō mātou, hei kaiwhakawā, hei hohourangi."

Ka haina a Tamati Waka Nene i te Tiriti o Waitangi.

Ki runga ^



Site map


Footer: