Tētahi kōrero mō te Waka nei mō Tainui
Nā Evelyn Clouston te pikitia
Ko te waka tuatahi i tuaina ko Tainui. Ko te tohunga nāna i tua taua rākau tōtara, ko Rātā. Ka hinga taua rākau, ka ahiahi, ka hoki a Rātā ki te kāinga ki te moe. Ao ake i te ata, ka hoki mai a Rātā.
Tae rawa mai, kua maranga anō taua rākau ki runga. Ka topea ano e Rātā, ka hinga anō ki raro, tapahia rawa te kāuru, ka ahiahi, ka hoki anō a Rātā ki te kāinga ki te moe.
Ao ake i te ata, ka hoki anō a Rata ki te tarai i tona waka, arā, a Rātā rātau ko ōna hoa. Tae rawa atu a Rātā, kua maranga anō taua rākau kai runga e tū ana. Ka whakahaua anō e Rātā kia tuaina; ka hinga ki raro, tapahia rawa te kāuru.
Kātahi ka kōrero anō a Rātā ki ōna hoa, "Me hoki koutou katoa ki te kāinga. Ko wahau anake e noho ki te tauhanga i tā tātau rākau. He aha rā te mea e whakaara nei i te rākau nei? Ākuni pea ko te Whānau-ā-Tāne" Ka hoki ngā hoa o Rātā ki te kāinga, ka noho a Rātā, ka haere atu ki tahaki huna ai. Noho nei a Rātā, noho nei; ka hinga te rā, ka ngaro ki te pae. Kātahi a Rātā ka whakarongo. Ka kī te waha o te manu, o te tarakihi. Ka ngaehe katoa te ngahere. Kātahi anō a Rātā ka kite atu e haere mai ana te iwi rā, arā, te tini o te hakuturi; ngā manu whai parirau, me ngā ngarara ngokingoki katoa o te ngahere. Ka tae mai ki te taha o te rākau rā, e takoto ana, kātahi anō ka tīmatatia tā rātau karakia. Ka karakia, ka whakatika te iwi nei ki te kohikohi i ngā maramara o te rākau nei, ka whakapiri. Ehara, ka kā ano te rākau nei. Kātahi anō a Rātā ka whakaputa mai ki te iwi rā, ka kī atu, "Ko koutou tonu tēnei e hangarau nei ki a au?" Ka ki te iwi rā ki a Rātā, "He hē rā nōu. Mātua huri koe ki Tainui-o-Rehua, kia pae a Tangaroa ki uta, ka ahu mai ai koe ki a
Rongo-mā-Tane, ki a Haumia-Tikitiki; kia pae i a koe, kātahi anō koe ka tua ai i a Tāne ki raro." Ka kī te iwi rā ki a Rātā, "Haere, e hoki! Waiho mā mātau e tārai tō waka." Ka hoki a Rātā, ka tāraitia te waka rā, ka oti. Ka tōia ki waho, ka tapaia te ingoa ko Tainui. Ka hoe mai nei ngā waka i te hekenga mai, ka tae ki waenga o te moana, ka wehewehe. Ka ū mai a Tainui ki Aotearoa nei, arā, ki te wāhi taihoa ake nei e huaina ai tōna ingoa ko Whangaparāoa. Ka tōia ki uta, takoto rawa atu ki Pātū-maunga. Ko te rangatira o tēnei waka ko Hoturoa; ko ētahi o ngā tāngata i whai ingoa ko Hotupae, ko Hotuariki, ko Rua-moe-ngārara, ko Māhia, ko Kōka-tangi-ki-raukawa, ko Taikehu, me te tini o te tangata, o te wahine, o te tamariki.
Ka noho nei, ā, taki taro noa, ka whakaritea kia tū ā rātau tamariki ki te whakawai. Kātahi ka wehewehea ngā tamariki ki tētahi taha, me ngā pakeke anō; ngā tamariki mō tētahi taha, me ngā pakeke anō. Ko ngā ingoa ēnei o ngā pakeke o tētahi taha; ko Hoturoa, ko Hotuariki, ko Hotupae, me te nui noa atu. Ko ngā pakeke o tētahi taha, ko Rua-moe-ngārara, ko Māhia, ko Kōka-tangi-ki-raukawa, me te nui noa atu. Ka tū nei ki te whakawai. Ka whati ngā tamariki o tētahi taha, ka whakahau ngā pakeke, "Kia kaha! Whāia! Whāia!" Ka whakahau ngā pakeke o tētahi taha, "Tahuri atu! Tahuri atu!" Ā, ka tahuri atu ngā tamariki o tētahi taha, ka whati hoki ko tētahi taha, pēnā tonu, nāwai rā, kua uru ngā pakeke, he mahi ngahau hoki ki a rātau taua mahi; tau ana te tīmata a Kōka-tangi-ki-raukawa ki a Hotupae, mate rawa. Ka mutu tā rātau whakawai, ka mauria a Hotupae ki te tūāhu, ka whakaūkia ki ngā atua, ka ora ake. Ka noho wehe tonu ngā tāngata o te waka nei i konei. Pō rawa iho, ka kī a Hoturoa ki ōna tāina, me ngā tangata katoa i wehe ki a rātau, kia haere rātau. Whakaaetia ana. Ko te haerenga tēnei o Tainui i māunu atu ai i Whangaparāoa. Takoto rawa atu a Tainui ki Kāwhia, ka mahue mai ki Whangaparāoa, ko ngā punga e rua o Tainui, me ngā tāngata i mahue iho, arā, ko ērā i mahue iho rā i a Hoturoa.