Moehau
Nā Katerina Mataira
E tū ana a Ānaru i te onepū o te whanga o Kōhatuhatu, e tiro kau ana ki te waka hī ika o tana matua, e haruru atu ana ki waho o te moana. Kua kotahi wiki rātau ko tana pāpā, a Hati, tana matua kēkē, a Matiu, me tana tuakana, a Whare, e noho puni ana i te whanga o Kōhatuhatu. Ia rā he hī ika te mahi. Pai tonu ki a Ānaru te hī ika engari ko tana tino hiahia i tēnei rā, ko te hīkoi atu ki te tihi o Moehau, te maunga teitei o taua takiwā.
Nō taua pō tonu, tana rongo kōrero mō taua maunga, me te tipuna rongonui o Te Arawa, a Tama-te-kapua. Nā Matiu ngā kōrero."He maunga tapu a Moehau ki te iwi o Te Arawa, nā te mea kei reira te rua kōiwi o Tama-te-kapua."
"He aha kē te mahi a Te Arawa i tēnei takiwā?" te pātai a Ānaru.
"E tama, he iwi nekeneke ngā tīpuna i taua wā. E kī ana te kōrero, āhua roa tonu a Tama-te-kapua e noho ana i Harataunga. Nā wai rā ka neke atu ki te taha hauāuru o Moehau noho ai, ā, mate noa."
Nō te ata a Ānaru ka whakahua i tana hiahia haere ki te tihi o Moehau.
"Ko tāua e haere," tana ui atu ki a Whare.
"Ehara!" te whakahoki mai a Whare, "Kei kainga ahau e te kēhua!"
"E pai ana kia haere ahau ko au anake?" te pātai a Ānaru ki ōna mātua."E tama, heoi anō tāu ko te whakarite tika i a koe. Haere me tō ngākau iti. Kia tae atu koe ki reira me mihi atu koe ki a Tama-te-kapua. He paku karakia hei whai atu ka pai noa iho. Engari me hoki mai koe i mua o te tōnga o te rā! Hei reira ka tere heke te kohu. Inā mau koe i te kohu, ka tino ngaro koe!"
"Ka riro rānei i te tūrehu!" te whakatoi mai a Whare.
Te maunga
E rua hāora muri mai e tū ana a Ānaru i te tihi o Moehau. Aue taukuri e! Māhorahora ana te tirohanga atu. Ruarua noa iho ngā kapua i te kahu o te rangi, purata mai ana hoki te moana. Te mārakerake o te takoto o te whenua, o ngā kūrae o Waiaua e toro ana ki te moana, o ngā moutere o Waitematā e paenaena ana. Koia hoki tērā, te tiwhana o te ākau atu i ngā Kurī-a-Wharei ki Tikirau, me te rere whakatetonga o ngā pae maunga ki te puku o te ika.
"Nā tēnei i pīrangi ai a Tama-te-kapua kia takoto a ia ki konei," tana whakahua ki a ia anō. Mutu ana tana mihi ki te maunga, ki te whenua, ki a Tama-te-kapua hoki, ka tau tana noho ki reira. He pene, he pepa tāna i roto i tana tueke hei hopu i te rawe o taua takiwā, me te reka o tana mahi, rokohanga rawa atu kua tō kē te rā. Tana tirohanga atu ki waho, e hoki mai ana te waka o tana matua ki uta. Tika tonu! He kaiwaka, he atiru, he mamaru ērā e pātaritari mai rā i te paerangi.
Tere tonu te whakatika a Ānaru mō te hoki me tana kite atu i te tūkōrehu e pūkorukoru ana i te taumata o Moehau. Ahakoa tana kakama heke, kāore tonu i roa kua tau te kohu, kua kore a ia e kite mārama i te ara. Me aha? Me haere tonu? Me āta noho rānei? Me kimi nukuao ahau, te whakaaro o Ānaru, he marangai kei te haere.
Ka kitea e ia he pokorua i raro iho o tētahi pūtake pūriri. He wāhi maroke, he wahi mahana. Ka pai tana takoto tapapahu i reira. Kāore tonu i roa kua warea a ia e te moe.
Te kōtiro o te kohu
"Mōkai! Mōkai! Kei whea koe Mōkai?" Ohorere ana a Ānaru. Ko wai tērā? He aha kē tērā e rorowhio mai rā i roto i ngā rākau? Hai aue ... he kurī!
"Mōkai! Kei whea koe Mōkai?"
"Anei, kei konei," te whakautu atu a Ānaru.
Ka puta ake tētahi kōtiro, āhua rite ki a ia te pakeke.
"Haramai kurī heahea!"
Mau ana te kuri rā kua huri mai te kōtiro nei ki a Ānaru.
"Kaua koe e whāki," tana kī.
"Whāki i te aha?"
E tiro mākutu mai ana te kōtiro nei ki a ia." Ehara koe nō mātau. Ka mutu te rerekē o ō kākahu. Nō whea kē koe?"
Kāhore a Ānaru i hamumu, āhua pērā anō hoki ōna whakaaro mō te kotiro rā.
"Hei aha," te kī mai anō a te kōtiro nei," Inā raru ahau ka raru anō hoki koe. Kāre koe e mōhio he rāhui kei te maunga nei?"
"Rāhui?" Kua pā mai te wehi ki a Ānaru. "Āe ... kāre anō kia hikitia te rāhui mai i te tanumanga o Tama-te-kapua. Nā reira mātau ko ngā wāhine e kore whakaaetia kia haramai ki konei. Me te heahea kurī nei! Mēnā ka rongo ngā tohunga ka patua māua tahi. E kore koe e whāki nē rā!"
Ka tiro mākutu mai anō te kōtiro nei ki a Ānaru," He aha kē tāu mahi i konei?"
"I konei ahau e tatari ana kia hiki te kohu, kia pai ai taku hoki ki tō mātau puninga."
"Kohu? E raru ana koe i te kohu? Haramai, māku koe e ārahi atu. Me hoki ahau i nāianei. Kei haramai taku iwi ki te kimi i ahau. Ka mau māua ko Mōkai. Whai mai i ahau, e mōhio pai ana ahau ki ngā huarahi katoa o tēnei takiwā."
Tū tonu atu te kōtiro rā me tana poipoi haere i tana kurī. Ngāwari noa iho tana whai haere i te huarahi ahakoa te pipiri o te kohu. Ngāwari hoki te whai atu a Ānaru. Tae rawa atu te kōtiro rā ki tētahi pekanga i te huarahi kua karanga mai ki a ia me te tohu mai o tana ringa," Haere pērā koe! Ko tēnei tōku huarahi. E kore koe e whāki nē rā?"
Tungou atu te māhunga o Ānaru me te tū tonu ki reira tiro mākutu atu ai ki te kōtiro rā, ā, ngaro noa atu i roto i te kohu. Kātahi anō a Ānaru ka mahara, ko ngā kākahu o te kōtiro rā, he kākahu raranga pērā ki te korowai o tana tipuna kuia i roto i ngā whakaahua tawhito o te whānau.
Huri rawa atu a Ānaru, e kemokemo mai ana ngā rama o te puninga o ana hoa. Pai noa iho tana whai atu i te ara heke iho ki te taha moana. Tau atu ana a ia, ko tana matua tērā e tū mai ana.
"Hai e tama, ko koe tonu tēnā! Kua tata tonu mātau te haramai ki te rapu i a koe."
Pai ana hoki te inu tī, te kai ika, me te whakarongo atu ki a Whare e pākiwaha ana mō ngā ika i mau i a ia. Mīharo pai hoki rātau katoa, tae atu ki a Whare, ki ngā tuhi whakaahua a Ānaru. Engari mō te kōtiro rā, kāhore a Ānaru i hamumu. He pohewa tērā, he kōtiro tūturu rānei? Ahakoa he aha, nāna i tae pai mai ai a Ānaru ki te onepū, ki tō rātau puninga. Waiho ki tērā. Ko wai hoki ka whakapono mēnā ka kōrerotia tana tūtakitanga ki te kōtiro rā? Āe ... waiho ki tērā.