Ētahi tikanga Māori
Nā Meri Penfold
Ka nui ngā tikanga Māori e āhei ana a tātou tamariki ki te ako. Me āta tohutohu, nō te mea ko ēnei whakatohutohu he mea āta waiho iho nā ō tātou tipuna mai anō, mai anō. Ko ō tātou tīpuna he iwi mōhio ki te tohu i a rātou taonga, i a
Tatou kai hoki. Tēnā pea, ētahi ō tātou kei te pātai, he aha te painga o ēnei tikanga, o ēnei tohutohu? Ko ō tātou tipuna i mua he iwi tūpato, he iwi whakapono. He iwi mōhio ki te tiaki, ki te whakataka kai hoki.
E mea nei ētahi tikanga hei tirotiro, hei whiriwhiri, hei whakaaro iho mā tātou. Tēnā pea kei a koutou anō ētahi tikanga hei whakapiri mai ki ēnei.
Kia mahara ki ēnei tikanga anā haere koe ki te moana ki te mahi kai, ki te hi ika rānei. Ngā wāhine, kia mahara. Kaua rawa atu e hāngahāngai, e pikipiki rānei i ngā aho a te tangata. Ko tēnei tikanga hoki e pā ana ki ngā āhua kai katoa a te tangata. Kāhore hoki te wahine e hāngai atu i runga o te tāne, e whakairi rānei i ōna kākahu i runga ake i te mātenga o te tāne.
Kia pai te tiaki i ngā toka hi. Kaua rawa atu e unahi, e poka ika rānei i runga i ngā toka. Kaua e mimi, e waiho toetoengā māunu rānei i konei.
Kia pai te tiaki ngā toka kaimoana. Kaua e panga kota pipi, pāua, aha atu rānei ki ēnei wāhi. Kaua ngā kōhatu pāua e hurihuria, ka waiho. Me āta whakahoki anō.
I mua, kāhore te tuna e whakamāoritia, i muri i te tōnga o te rā.
Mehemea ka whati ngā wae o te kōura i roto i te rua, me mau mai ki uta. Kei kitea te rua e te ika kai kōura, ka ngaro.
I ngā rā o neherā, anā ū te hāpuku ki uta, kia anga tonu te mātenga ki uta-kāhore ki te moana.
Ko te moki he tino ika. Nā, i ō tātou tipuna, kāhore tēnei ika e tapahia ana. Hei a tunu-puku tonu.
Ko ēnei tikanga katoa i tohungia e ō tātou tipuna hei mea kia toe ai ā tātou kai Māori. Ka kore ēnei tikanga e mahia, ka ngaro te kai.