Te whānau mārama o Matariki
He korero nō Tūhoe
Nā Kaa Williams i tuhi
Nā Donna McKenna te pikitia
Tērā tētahi whānau mārama e noho mai ana i te uma o Ranginui. I heke mai tēnei whānau i a Tangotango rāua ko Wainui. Ko ngā whetū o Matariki tēnei whānau.
Tokowhitu ēnei whetū, he uwha katoa. I runga i tēnei āhua, kāore i tau i a Tangotango he mahi tōtika mā rātau.
Ia pō, whewheo ana te rere ki ngā kokona katoa o te rangi, ki reira tauhunahuna ai i waenganui i ngā whetū maha o Te Māngōroa.
Ka tukia atu a Kōpū. Ka kukume i te whiore o Whānui. Ka whakapōrearea i a Tawera rāua ko Rerekura. Ka tārere i runga i a Autahi. Tino kino te pōrearea o te tokowhitu nei.
Ka amuamu, ka kohete atu ngā whetū i tukinohia e ngā nanakia nei. Kore kore ana ngā tokowhitu e aro atu.
Ka tae te rongo o ngā mahi hanariki a ngā whetū nei ki a Tangotango. Ka whakaaro ia, kua tae ki te wā hai whakatau tikanga ki runga i te tokowhitu nei, me tana mōhio anō, me whaimana tonu ēnei tikanga. I te kore, ka korara tonu, ka takatū tonu te Whānau o Matariki.
Nō reira, ko te mana tuatahi i tau ki runga i a rātau, ko te ture "Matahi i te Maramataka". Ko te wā o Piripi, ka noho pū, ka noho kotahi rātau. I runga i tēnei āhua, ka mahana te ao, ka piri te noho tētahi ki tētahi.
I tua atu, ka whakatauhia te mana mō te "Kati i te Maramataka". Ko te wā tēnei o Haratua. Ko te wā ka whakangā te ao me te whenua.
Ko te mana tuarua i tau ki runga i te Whānau o Matariki ko tērā e pā ana ki te tūnga kaitiaki, kaiāwhina i te tangata ki te taha whakatō kai. Ka puta mai i te whānau te "Paki o Matariki". Ko ngā hau marino ēnei hai awhi i te tipu o ngā kai i runga i te whenua.
Tua atu i ēnei ka puta mai ko ngā "Tātai a Matariki", hai awhi i ngā kai e pihipihi ake ana. Ka kaha te maringi o ngā wai o "Te Matariki Tāpuapua", hai whakamākūkū, hai waiwai i ngā kākano, i ngā tiputipu, kia makuru te kai.
Ko "Matariki Huna Nui", te tohu āwhina ki te taha wairua. Ko te wā o Mahuru tēnei, te wā ka ū te wairua hiahia ki te whakatō kai ki roto i te hinengaro o te tangata.
I te taunga o ēnei ture ki runga i Te Whānau o Matariki, ka tau tā rātau noho. Ka kore hoki e marara haere i te rangi.
Ka titiro atu te tangata ki a rātau e noho pātata ana, noho kākano ana, e pīataata ana te pīrakorako mai, ka mōhio rātau, he wā huamata kei te haere. He wā mōmona te kai.
I te noho huaki, i te pūkohukohu mai te āhua, he pūhore te āhua o te tipu me te hua o te kai.
Nā ēnei ture, nā ēnei tikanga, ka pūtahi te noho a te tokowhitu nei. Ka mihi nui atu te tangata ki a rātau.
Anei tētahi waiata whakamihi atu, whakahōnore atu a te tangata ki Te Whānau o Matariki.
Ka tahi ti |